20/06/2008 | Yazar: Kaos GL
Aktüel dergisinden Ekin Karaca, yerel mahkemenin Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği’ne hakkında verdiği kapatma kararı ve Türkiye’deki eşcinsel hareketi, Kürşad Kahramanoğlu ile konuştu.
Bugüne kadar maruz kaldıkları baskılar ve dışlanmalar nedeniyle hep ikinci, hatta üçüncü sınıf vatandaş muamelesine maruz kalan, cinayetlere kurban giden, dayak yiyen, tecavüze uğrayan eşcinsel, travesti ve transeksüellerin dayanışma derneği olan Lambdaistanbul’un mahkeme tarafından kapatılmasına karar verildi. Hem de ’genel ahlak’ gerekçe gösterilerek. Bugüne kadar pek çok eşcinseli intihardan döndürmüş, baskılara karşı insanları yüreklendirmiş, eşcinsel hareketi kapalı kapılar ardından sokaklara dökebilmiş olan Lambdaistanbul, eşcinsellerin sesi olmanın yanı sıra şiddete maruz kalan kadınların da, vicdani retçilerin de seslerini duyurmaya çalıştı. Son kararı ve Türkiye’deki eşcinsel hareketi, Kürşad Kahramanoğlu ile konuştuk. Kahramanoğlu, Manchester Üniversitesi’nde akademisyen olarak etik dersleri verdi, İngiltere’nin en büyük sendikası Unison’da yöneticilik ve dünyanın en önemli uluslararası eşcinsel organizasyonu ILGA’nın yedi yıl boyunca genel sekreterliğini yaptı...
İngiltere’de, Türkiye’den uzak kaldığınız dönemlerde Türkiye’deki eşcinsel mücadeleyi takip ettiniz mi?
İster istemez takip ettim. Çünkü yedi yıl boyunca dünyanın cinsellik konusunda en önemli sivil toplum kuruluşu olan ILGA’nın (International Lesbian and Gay Association) genel sekreterliğini yaptım. ILGA’da organizasyonlar birliğe üye olur. Beş kıtada 100’den fazla ülkede cinsel ayrımcılığa karşı mücadele veren 500’ün üzerinde organizasyon ILGA’ya üyedir.
Türkiye’de eşcinsellere karşı takınılan tavrı nasıl değerlendiriyorsunuz? Homofobik yaklaşımlarla ilgili olarak bir gelişmeden söz edebilir miyiz?
Evet, ikinci, üçüncü sınıf vatandaş muamelesi görüyorlar ama tabii ki ister istemez bir düzelme de var. Dünyanın her yeri için bu böyle. Eşcinsel mücadelelerinin bir politik mücadele olarak ortaya çıkması 1960’lı yıllara denk geliyor. Diğer ayrımcılıklarla mücadelelere baktığımızda, mesela kadın hakları veya ırkçılıkla mücadelenin tarihi çok daha eski. Bu alanlarda insanlar seslerini çok daha rahat yükseltebilirlerken iş cinsel kimlikler meselesine gelince ses çıkarmak biraz daha zor. Türkiye’nin de diğer ülkelerden hiçbir farkı yok. Zamanla gelişen yeni bir mücadele...
Neden söz konusu cinsel ayrımcılık olunca ses çıkarmak zorlaşıyor?
Çünkü insanlar cinsel ayrımcılıktan bahsettiğiniz zaman sadece seksi algılıyorlar ve başlıyorlar kıkırdamaya. İnsanları bunun politik bir konu olduğu, bir ayrımcılık olduğu konusunda ikna etmeniz lazım.
’Ahlakı sadece namus adı altında, uçkura bağlı bir konsept olarak gördüğünüz sürece bu gibi sorunları hiçbir zaman çözemeyeceksiniz demektir. Lambdaistanbul adlı organizasyona senedir var ve kimseye zararı olmadan çalışmalarını sürdürüyor. AKP’nin nasıl bugün kadın kolları veya gençlik kolları varsa eminim ki ben ölmeden AKP eşcinsel kolları da kurulmuş olacak.’
Türkiye’ de haklar mücadelesinde yer alan pek çok kesim, konu eşcinsellik olduğu zaman geri adım atıyor. Sanırım ’toplumsal ahlak’ devreye giriyor. Peki, ahlak denen kavramı nasıl tanımlayabiliriz?
Türkiye’de ahlak her zaman için uçkura endeksli. Sadece eşcinseller için söylemiyorum. Mesela bir kadının evlilik dışı ilişkiye girmesi ahlaksızlık kabul edilir ama hırsızlık veya yalan söylemek etik konular olarak görülmez. Bu çarpık namus anlayışı düzelmeye başlayıp da, insan haklarının ne olduğu, etiğin ne olduğu konusunda bir ortak anlayış geliştiremediğimiz sürece Türkiye’nin hiçbir sorununun çözülmeyeceğine inanıyorum. Ahlakı sadece namus adı altında, uçkura bağlı bir konsept olarak gördüğünüz zaman bu gibi sorunları hiçbir zaman çözemeyeceksiniz demektir.
Lambdaistanbul hakkında ’ahlaka aykırı’ olması gerekçesiyle verilen kapatma kararını nasıl karşılıyorsunuz?
Lambdaistanbul, kapatılmadı ve kapatılamayacak. Şu an bu mahkeme kapatma kararı vermiş olabilir, ama bu karar ya bir üst mahkemeden dönecek ya da olmazsa AİHM’den dönecek.
Ankara veya Bursa’da eşcinsel derneklerine açılan kapatma davaları düşerken, İstanbul’da Lambdaistanbul’un kapatılması yönünde karar alınmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Beyoğlu Sulh Hukuk Mahkemesi’nin Lambdaistanbul’a karşı aldığı karar politik bir karardır. Bu, hükümetiyle, ana muhalefetiyle, medyasıyla Türkiye’ de yaratılmış atmosferin sonucudur. Bu atmosfer olmasaydı, o hâkim böyle bir karar veremezdi. Lambdaistanbul denen organizasyon 15 senedir var ve kimseye zararı olmadan çalışmalarını sürdürüyor. Ancak, İstanbul Valisi’nin tutumu çağdışı. Valilik ne diyor? ’Siz bu derneği kurdunuz ama burada sorunlar var’. ’Ne sorun var?’ Yabancı isim koymuşsunuz, içinde lezbiyen ve gay lafları geçiyormuş ve bu durum ahlaka aykırıymış. Burada en komik olan şey, şu anki iktidar partisi bir kapatılma tehdidi altında. Dışişleri Bakanı gidip Avrupa’da ’Bakın savcılarımız ne kadar saçma işler yapıyorlar, şu iddianameye bakın’ diyor. Sizin kendi atadığınız valinin davranışı o Cumhuriyet Başsavcısı’nın davranışından daha mı fazla tutarlı?
Eşcinsel ve travestilere karşı işlenen şiddet suçlarında kullanılan ortak söylem ’ahlak’tı. ’Ahlak’ kavramı son olarak da mahkeme tarafından kullanıldı ve Lambdaistanbul’un kapatılmasına karar verildi. Bu durum eşcinsellere karşı şiddet ve baskının artmasına yol açabilir mi?
Bugün bu baskı ve şiddet fazlasıyla var. Özgürlüklere önem veren ülkelerde ’nefret suçu’ diye bir suç var. Bir insana karşı dini, ırkı, cinsel yönelimi ve cinsiyeti yüzünden suç işliyorsanız bu nefret suçudur. Örneğin bir eşcinseli öldürürseniz, saldırı belli bir grubu hedef aldığı için, bunun ekstradan yedi yıl daha fazla hapis cezası var. Bizde ise tam tersi. Adam bir eşcinseli öldürüyor. Sonra mahkemeye çıkıyor ve savunmasında ’Bana ilişki teklif etti, panikledim, 47 yerinden bıçakladım’ diyor ve cezada artış olacağına ağır taciz nedeniyle indirim alıyor.
Türkiye’ de eşcinsellik yasalarda suç olmamasına rağmen bu mahkeme kararı eşcinsellerin örgütlenmelerini yasaklıyor...
Çünkü insanlar örgütlendiği zaman sorunları örgütlü bir biçimde dile getirecekler. Alınan karar, politik bilinci önlemeye yönelik. Son üç beş senede Türkiye’de cinsel ayrımcılığa karşı bir örgütlenme var. İstanbul’da, Ankara’da, Bursa’da, Antalya’da, Eskişehir’de eşcinsellerin örgütleri var. Biz bireysel olarak sesimizi çıkaramıyorsak, bize karşı yapılan haksızlıklara toplu halde sesimizi çıkaracağız. Bütün dünyada insan haklarının başında örgütlenme hakkı gelir, istenilen, o örgütlenmeyi engellemek. Bunun için mahkemesini de kullanıyor, Türkiye’deki önyargıları da kullanıyor. Eşcinsellik Türkiye’de her zaman vardı, şimdi de var ama bunu özür dilemeden yaşamak yeni bir şey. Başörtülü insanlar da bu ülkede her zaman vardı ama görünür oldukları zaman, ’Biz üniversiteye de başörtüsüyle gireceğiz’ dedikleri zaman sorun çıkıyor. Kürtler de Türkiye’de her zaman vardı. 1520 sene evvel ’karda yürürken kart kurt sesi çıkartan insanlar’ olarak algılanırken şimdi uzun mücadelelerin sonunda insanlar Kürt olduklarını söyleyebiliyorlar. Eşcinseller için de hiçbir farklılık yok.
’Nasıl ırkçılığa karşı olmak için siyah olmak gerekmiyorsa, cinsel ayrımcılığa karşı olmak için de eşcinsel olmak gerekmiyor’
Mahkemenin Lambdaistanbul’un kapatılmasına karar vermesinin ardından yeterli tepki gösterildi mi sizce?
Hayır. En önemlisi, tepki göstermesi gereken insanlar göstermediler. Türkiye’de kendilerini liberal, sosyal demokrat, solcu olarak tanımlayan insanlar var. Bu insanların her konuda söyleyecek sözleri var. Ancak, eşcinsellik konusuna gelince dilleri tutuluyor. Bunun bir insan hakkı ihlali olduğunu bizler biliyoruz da onlar bilmiyor mu? Elbette biliyorlar ama onların içinde de bir tutukluk var. Bu tutukluğun nedeni yıllardan gelen önyargılar. Oysa nasıl ırkçılığa karşı olmak için siyah olmak gerekmiyorsa, cinsel ayrımcılığa karşı olmak için de eşcinsel olmak gerekmiyor.
Türkiye’ de eşcinsellerin kendi mücadelelerini doğru bir zeminde yürüttüklerini ancak yalnız bırakıldıklarını söyleyebilir miyiz?
Evet, özellikle bazı insan hakları mücadelesi yürüten gruplar tarafından desteklenmiyorlar. Türkiye’ de eşcinselliği insan hakkı olarak kabul etmeyen insan haklan organizasyonları var. Buna kendi bindiğin dalı kesmek denir. Türkiye’nin sanatçıları, entelektüelleri bu işe sahip çıkmıyorlar. AKP’li olmamalarına rağmen AKP’nin haksızlığa uğradığı düşüncesiyle AKP’ye destek veriyorlar veya kadınların türban konusunda mağdur olduklarını düşünen birçok başı açık kadın onlara köşelerinden destek veriyor. Peki, neden bu konuda herkesin dili tutuluyor? Mesela ben Ahmet Altan’ı çok severim. Aşk üzerine çok güzel şeyler yazdı ve hep kadın erkek aşklarından bahsetti. Neden Ahmet Altan’ın eşcinsel aşkından bahseden tek bir satırı yok? Hadi aşkı anlatmasından vazgeçtim. Eşcinselliğin bir insan hakkı olduğuna dair neden tek bir cümlesi çıkmıyor?
Eşcinselliğin muhafazakârlıkla, siyasi görüşle veya dini inançla ilgisi yok. Neden muhafazakâr insanlar eşcinsellere yabancı ya da kendilerinden çok uzakmış gibi bakıyor?
Bu sorudaki ’gerçek’, eşcinselliğin en büyük gücüdür. Eşcinseller zayıf gözüküyorlar. Ancak bizimle başa çıkmalarına imkân yok. Çünkü her yerde varız. Ordunun içinde de varız, poliste de varız, AKP’de de varız, solun içinde de, Kürtlerin arasında da, Ermenilerin arasında da varız. Ben eşcinsellerin haklarını almasının sadece zaman meselesi olduğunu düşünüyorum. Demokrasi, insan hakları konusunda belli bir olgunluk gerekiyor.
Batı’da da muhafazakârlar eşcinsel hareketlere karşılar sanırım.
Artık değil. Mesela baktılar ki İngiliz İşçi Partisi eşcinsel haklarını savunuyor ve ciddi şekilde oy kazanıyor şu anda Muhafazakâr Parti Genel Başkanı, eşcinselleri son derece destekleyen politikalar üretiyor.
Türkiye’yi eşcinsel hareketi ve mücadelesi açısından hangi ülkelerle benzer görüyorsunuz?
Ben Brezilya ve Güney Afrika ile kıyaslıyorum. Mesela Güney Afrika’ da anayasada ’Irk, din ayrımı yapılamaz’ denirken, artık cinsel ayrımcılık yapmak da yasaklandı. Şu anda iktidarda olan Nelson Mandela’nın partisi African National Congress’in mücadeleleri sonucunda eşcinseller haklarına kavuştu. Bir Batı ülkesi olmadığı, uzun demokrasi süreci yaşamadığı için, ırkçılığın en şiddetli yaşandığı yer olduğu için, Türkiye ile birtakım benzerlikleri olduğu için... Ben bu süreci ILGA Genel Sekreteri olarak yakından takip ettim. Nelson Mandela ’Ben siyahım’ deyip sadece ırkçılığa karşı mücadele etmedi, insan haklarının tüm alanlarında mücadele verdi.
Ekin Karaca
Kaynak: Aktüel, 13 Haziran 2008
*Konuyla ilgili haberler:
[[İmza kampanyasına destek artıyor]]
[[Çiçek'ten Şahin'e aynı tekerleme]]
[[Türkiye’de mi ayrımcılık yok?]]
[["Derneğime Dokunma! Anayasa'da Eşitlik!"e imza ver]]
[[Foucault’nun bakışıyla kapatmalar]] - Ahu Parlar
[[Gerekçeli karar incisi: ‘Eşcinsellik anayasal tehlike’]]
[[Lambda kapanmayacak]] - Yıldırım Türker
[[Lambdaistanbul Kapatılamaz! ]]
[[Bu kanun bir eşek!]] - Kürşad Kahramanoğlu
[[AKP’nin homolukla imtihanı]] - Selçuk Candansayar
[[Lambdaistanbul'dan basın açıklaması]]
[[Feministler de ahlaksız!]] - Pınar Selek
[[ ‘Genel ahlak’ davası temyize gidiyor]]
[["Genel Ahlaka Aykırı" Muhabiriniz Bildiriyor: "Derneğime Dokunma!"]] - Bawer Çakır
[[Fobik istihdam]] - Yaprak Özer
[[Lambda'ya kapatma Avrupa'da yankılandı]]
[[Lambda’ya püf diyen, karanlıktan kurtulamaz!]] - Tayfun Atay
[[Homofobik yazar homofobiye karşı]]
[[MorEL’den kınama]]
[[Eşcinseller karara tepkili]]
[[Lambdaistanbul'a kapatılma kararı çıktı]]
[[Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği’ne kapatma kararı]]
[[Bilirkişi "Lambdaistanbul kapatılmasın" siyor Savcı, Hakim erteliyor]]
[[Kardeş örgüt Lambdaistanbul'un yanındayız!]]
[[Gözlerimiz Yollarda Kalmıştı!]]
[[Lambdaistanbul'a Kapatma Davası 17 Nisan'a Ertelendi]]
[["Lambdaistanbul Kapatılamaz, Özgürlüklerin İhlali"]]
[[HRW: ‘Valilik eşcinsellere ayrımcılık yapıyor’]]
[[Dayanışma için 18 Ekim’de İstanbul’dayız!]]
[[Lambdaistanbul kapatılamaz!]]
[[Lambdaistanbul’a MorEL desteği]]
[[Kaos GL okurları da tepkili]]
[[UAÖ: ‘İnsan haklarına aykırı’]]
[[Cinsel yönelim ayrımcılığı ve STK'lar]]
[[Ahlaksızlığa yerimiz var mı?]]
[['Ahlak' davası ertelendi]]
[[Soruyoruz: Örgütlenmek ahlaksızlık mı?]]
[[Eşcinsellerin dernek kurması ahlaka aykırı mıdır?]]
[[Lambdaistanbul için kapatma davası açılıyor]]
[[Lambdaistanbul kapatılmıyor]]
[[2006’nın en şugar olayı Türkiye]]
[[‘Kaos GL ahlaka aykırı’ değildir!’]]
[[Pembe Hayat'ı kapatmaya ret]]
[[Savcı: Gökkuşağı Derneği Kapatılmaz]]
[[Valilik’ten Gökkuşağı Derneği’nin kapatılması talebi]]
[[Dava Açılmasına Yer Olmadığı Kararı]]
Etiketler: yaşam
