23/05/2019 | Yazar: M A
İzleyicinin Cersei’ye duyduğu öfke ve aynı zamanda hayranlık; bastırılmış mizojinik bir arzuyu konuşmadan pek anlaşılamaz.
UYARI: Bu yazı SPOILER içermektedir.
2011 yılında başlayan Game of Thrones serisinin geçtiğimiz Pazar final yapmasıyla gerek sosyal medyada gerekse de çeşitli internet ortamlarında çeşitli tartışmalar başladı. Dizinin finaline çok büyük oranda eleştiri getiren izleyiciler bir yana, dizi bazı politik tartışmaları da beraberinde getirdi. Çeşitli filmleri de yorumlamasıyla bilinen ünlü düşünür Slavoj Zizek de tartışmalara katılınca ben de düşünürün son yazısı üzerine birkaç bir şey söylemek ve bazı eklemeler yapmak istedim[1]
Zizek nerede yanılıyor?
Öncelikle Slavoj Zizek ‘’deli kraliçe’’ metaforunun bir erkek fantezisi olduğunu ve sistemin güçlü ve politika yapan kadınlardan korktuğunu iddia ediyor. Bu iddiasına biraz feminist perspektife sahip olan birinin katılmaması mümkün değil ancak tahta geçen Bran için yaptığı analizlerde önemli bir hata bulunmakta.
Zizek’e göre Bran gücü istemeyen, her şeyi bilen sıkıcı bir bilgeliği temsil ediyor. Bir yere kadar bu analizin de doğru olduğunu söyleyebiliriz. Kurgulanmış ‘’akıllı’’ ve ‘’soğukkanlı’’ kısacası bir kadın gibi ‘’histerik’’ olmayan bir kral profiliyle karşı karşıyayız ancak Zizek’in atladığı şey Bran’ın sağlıklı herhangi bir engeli olmayan bir erkek olmadığıdır.
İşte tam bu noktada Zizek queer beden politikasını ıskalayarak bir eleştiri getiriyor. Hatırlayalım: Sansa, Bran tahta önerildiğinde onun kral olamayacağını çünkü çocuk sahibi olamayacağını söylüyor. Burada Platon’un çocuk sahibi olmaması gereken filozof kralını görüyoruz ancak başka bir açıdan biyolojik olarak çocuk sahibi olamayacak birinin tahta çıkması devrimci olmasa da oldukça radikaldir.
Birçok filmde ve dizide görebileceğimiz muktedir (able), aile babası olacak bir kralı bu dizinin sonunda görmüyoruz. Tahta toplum gözünde eksik bir erkek olarak kolaylıkla kodlanabilecek engelli bir erkek geçmiştir ve bu dizinin sonuna kolayca eril demememiz için önemli bir referanstır.
Sansa konusuna gelirsek; Zizek Sansa’nın bir çeşit makul kadın olduğunu söylüyor. Bu doğru ancak Sansa Kuzey’in kraliçesi olurken biriyle evlenmiyor veya Sansa’yı bir anne olarak görmüyoruz. Bu açıdan Sansa'da Cersei ve Daenerys gibi erkeklerin çizdiği makul kadın sınırının dışına çıkacak tavırları görmesek de Sansa’yı o kadar da makul kadın olarak görmemek gerekir.
Şiddeti ilk başta seçen kadın Cersei ve şiddeti sonda seçen kadın Daenerys
Gelelim dizinin belki de en gerçek şekilde erkek egemenliğine boyun eğmeyen karakterine. İzleyicinin Cersei’ye duyduğu öfke ve aynı zamanda hayranlık; bastırılmış mizojinik bir arzuyu konuşmadan pek anlaşılamaz çünkü Cersei Daenerys gibi duygularına hâkim olamamış bir kurban ve bir katil olarak konumlandırılmıyordu. Cersei dizi boyunca duygularını kontrol edemeyen değil tam tersine duygularının çok farkında olup duygusal ihtiyaçları için rasyonel kararlar verebilen bir kadın olarak karşımıza çıktı.
Bu eril bir fantazya için olabilecek en büyük korkulardan biriydi. Histerik olarak resmedilemeyecek, duygularının çok farkında onları dolu dolu yaşayan ancak herhangi bir erkeğe ihtiyaç duymadan son derece rasyonel kararlar alabilen bir kadın! Öyle bir kadın ki duygularına yenik düşebileceği için veya aşırı tutkulu olduğu için çevresindeki erkekler tarafından sakinleştirilmesi ve teselli edilmesi gerekmeyen bir kadın ve elbette son derece kötü bir dünyada kötü olmaktan gocunmayacak kadar makyavelist bir kadın!
En öfkelisinden en üzülenine kadar seyirci için Daenerys’in sonu trajiktir oysa Cersei’nin sonu trajik değil gerçektir. Hatta daha da ileri götürürsek Daenerys bazen seksi, bazen tatlı, bazen hırslı, bazen histerik bir kadındır seyircinin gözünde ancak birçok seyirci Cersei’nin kadın olma hakkını bile elinden alarak onu ‘’ucubeleştirmiştir’’ ve artık o kadın bile değildir.
Cersei septi patlattığında verilen tepki bunu nasıl yaparsın değil bunu yapacak gücü nereden buldun olmuştu. Bu kadar akıllıca ve bu kadar duygulu bir kararı bir kadın nasıl verebilirdi? Kadın dediğin rasyonel olduğu vakit sevişmeyecek, seksi görünmeyecek veya duygularını istediği gibi yaşamayacaktı sonuçta. Şayet hem rasyonel politik kararlar alabiliyor hem de hala seksi ve güzel görünebiliyorsa bir kadın, seyirci tarafında en azından seksiliği ve güzelliği elinden alınmalıdır ki bu kadın bir çeşit Margaret Thatcher’dan fazlası olamasın. Bu o kadına verilmesi uygun görülen cezadır. Aynı şekilde senaristler de seyircinin beklentisini karşılayarak Cersei’ye hak ettiği sonu verdi.
Bu açıdan Cersei ‘’şiddeti seçiyorum’’ dediğinde daha dizinin başından beri olaylara karşı nasıl tutum aldığını hatırlatmıştı bizlere. Daenerys ise şiddeti her seçmek istediğinde çevresindeki erkekler tarafından ‘’sakinleştiriliyordu’’ veya ‘’akıllıca’’ hareket etmesi bekleniyordu. Şiddeti daha en baştan seçerek ‘’ayak yapmayan’’ Cersei bu yüzden izleyici de bir tiksinti ve bir hayranlık uyandırdı. Daenerys’in aksine Cersei’nin sağı solu gayet belliydi!
***
Yine de Daenerys’in Cersei’a oranla queer bir politikaya yakın bir yanın olduğunu söyleyebiliriz. Siyahileri özgürleştiren beyaz kadın saçmalığını bir kenara bırakırsak; Daenerys doğuramayan bir kadındı ve üç tane ejderhayı evladı yapmıştı. Sizce de rahmi olmayan ve doğurayaman kadınlar açısından oldukça düşünülmeye değer kadın portresi değil mi? Aynı şekilde insan türü dışından bir canlıyı evlat edinmesi de türcü olmayan canlılar arası iletişim için önemli bir referans.
Mutlu son
Peki dizi nasıl bitti?
Öyle veya böyle yalnız başına ayakta kalmak zorunda olan ve bir aile bağının feodal dayanışmasından mahrum kalan kadınlar kaybetti. Aile bağları kuvvetli olanlar ise kazandı. Belki bir de dizinin Gandalf’ının Melisandre gibi bir kadın olmasına sevinebiliriz o kadar. Gerisi dünyayı isterken kırıltılara tamah ettiğimiz bir son oldu.
*KaosGL.org Gökkuşağı Forumu’nda yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. Yazının KaosGL.org’ta yayınlanmış olması köşe yazılarındaki görüşlerin KaosGL.org’un görüşlerini yansıttığı anlamına gelmemektedir.
[1] https://www.independent.co.uk/voices/game-thrones-season-8-finale-bran-daenerys-cersei-jon-snow-zizek-revolution-a8923371.html
Etiketler:
