İşçiler fabrikaları yönetebiliyorsa, ülkeyi de yönetebilirler

 

12 Ağustos Günü Arjantin’de Donnelley matbaası işçileri matbaalarını işgal ederek üretime başladı. Buenos Aires’in kuzey kesiminde bulunan ve bir Amerikan şirketine ait olan bu matbaada 400 işçi çalışmaktadır. 12 08 günü fabrikayı işçilere haber vermeden kapatan şirket yönetimi, matbaanın iflas ettiğini belirterek kapıları kapatmıştır. Yanlarında Troçkist PTS’nin (Sosyalist İşçi Partisi) iki milletvekili olmalarına rağmen fabrika önünde toplanan işçiler bir süre sonra fabrikayı işgal ederek, üretime başladı.

 

Arjantin’in 2001 deki krizinden sonra birçok işyeri işçiler tarafından ele geçirilmiş, işçiler üretime geçmiştiler. Peronist Kirchner hükümeti zamanla bu işyerlerini tekrar kapitalleşmesinin önünü açmış, bazı işyerleri ise yarı yolda kalarak kooperatif haline (Bauen Hotel gibi) dönüşmüştü, bu dönemde Arjantin ekonomisinin düzlüğe çıkması işçi sınıfına ödünler verilmesinin ana temelini oluşturmuştur. Bu anlamda 13 yıldır işçilerin kontrolü altında üretim de bulunan Zanon fabrikası diğer fabrikalardan daha ileri de ve farklı bir nokta da bulunuyor. Zanon işçileri eşit maaş ve eşit oy hakkına sahip olarak çalışmaktadır. Sendikal mücadelesini politik arenaya da taşıyan Zanon fabrikası eyalet meclisine PTS’in içinde bulunduğu solun ve işçilerin cephesi (FİT) de milletvekili göndermiştir. Fabrika içindeki kararlar işçi komiteleri tarafından verilirken, işçiler düzenli olarak bir araya gelerek tüm önemli kararları bir arada işçi demokrasisiyle karar vermektedirler. Latin Amerika’nın en büyük seramik fabrikası olan bu işyerinde, işçilerin üretimi aldığında 230 a yakın işçisi varken, şu an 400 e yakın işçisi var. Çalışma saatleri 12 saatten 8 saate indirilmiş durumda ve üretimlerinin bir kısmını çevrede bulunan hastane ve okul gibi kurumlara yardım olarak da bağışlamaktadır.

 

Ocak ayında pesos dolar karşısında değer kaybetmesi, Kirchner hükümetini darboğaza iyice koymuştur. 2013’deki seçimlerde Peronist blok içinde parçalanmalar hızlanırken, tarihi bir sonuçla FİT %6 oy aldı. Ekonomik darboğaz işçi sınıfının örgüt müdahalesiyle karşılaştı. Burjuva sınıfının kendi krizinin işçi sınıfına yüklemek için saldırılarını artırmaya başladı. Bu konuda işçi sınıfın en büyük karşı cevabı 10 Nisan’da Arjantin’de gerçekleşen genel grev oldu. Ülkedeki yaşamı durduran bu genel grev esnasında işçi sınıfının örgütsüz kesiminin işe gitmesini de engellemek için metrolar tümüyle durdurulmuş ve ülke taşımacılığın ana damarı olan Panamerica otoyolu saatlerce polisin tüm saldırılarına rağmen işçiler tarafından bloke edildi. Donnelley işçileri bu mücadelenin en ön saflarında bulundu.

 

Ülkedeki işçi sınıfının mücadelelerinde keskinlik artarken, otomobil parçaları üreten Gestamp işçileri işten çıkarmalarını protesto için fabrikalarını işgal etme girişiminde bulunmuşlardı.

 

Gene otomobil sektöründeki LEAR holdingi, siyasi olarak değerlendiği mücadeleci işçilerden kurtulmak için aralarında işçi temsilcilerinde olduğu 123 işçiyi işten çıkardı. İşçilerin direnişine, patron, devletin kolluk kuvvetleri ve sendika bürokrasisi (SMATA sendikası) ortaklaşarak saldırdı. SMATA sendikası cunta döneminde kendi işyerindeki solcu işçileri cuntaya ihbar etme geleneğini ayakta tutan bir sendika geleneği temsil ediyor. LEAR’da işten çıkartılan işçilerin tekrar işe girmek için başlattıkları mücadeleye karşı, fabrika içinde bunlar sizin işinize karşı diyerek, işçileri polis ile beraber fabrika önüne çıkartmış ve mücadeleci işçilere saldırtmak için kışkırtmıştır. Mahkeme kararlarına rağmen LEAR bu işçileri almamak için sendika ve devletin kolluk güçleriyle dirensede, 5 işçi temsilcisi işine yakın zamanda geri dönmüş ve diğerlerin de işe alınması için mücadeleye işçiler arasında başlatmışlardır. SMATA sendikasının işbirlikci siyasetine karşın ülke çapındaki işçi sınıfının cevabı işçilerin bir araya gelerek kurdukları Mücadeleci Sendikal Birliği ( ESC - Encuentro Sindical Combativo ) ile de olmuştur, ESC hem 10 Nisan’daki genel grevin örgütlenmesin de hem de mücadele eden fabrikalara dayanışma eylemlerin örgütlenmesinde önemli bir rol oynadı. Çeşitli siyasi hareketlerden gelen veya bagımsız işçilerden oluşan ESC’nin yaptığı kongrede 4000 tane delege işçi bir araya gelirken, bunların 2000 i PTS saflarından gelmektedir.

 

Donnelley uluslararası alanda faaliyet gösteren bir Amerikan matbaa şirketi ve 400 çalışanı var. 1997 yılında Donnelley matbaası işgal edilmiş ve o dönem az işçi ile beraber hareket edildiğinden, polisin gelmesi sonucunda işgal büyük bir mücadele olmadan bitirilmiştir. İşçilerin bu yenilgisi şimdi FİT içinde PO milletvekili olan Pitrola’nın işçi temsilcisi iken işten çıkarılmasına sebep olmuştur. Bu dönemden sonra orada tekrardan işçi örgütlenmesi başlatılmış ve PTS militanları fabrika içinde işçi komiteleri kurmaya başlamıştır. PTS’in içinde örgütlü bulunduğu çalışanlardan patron kısmı oldukça muzdarip olduğunu açıkladı. Şirketin avukatı yaptığı açıklamada, işçilerin piyasanın üzerinde maaş aldıklarını ve son dönemde şirket yönetimin zorunlu gördüğü işçi çıkarmalarına karşı geldiklerini ve uzlaşmaya niyetleri olmadığını söyledi. Fabrikanın kapatılıp, işçilerin direncinin kırılması hedefleniyor. Ortaya çıkan ve yükselen ekonomik kriz döneminde, örgütlü işçi sınıfına karşı siyasetin bir hamlesi olarak da Donnelley firması, işçilerine haber vermeden fabrikayı kapattı. 

 

İşçilerin fabrika önünde toplandıktan bir süre sonra fabrikanın işgalini başlattılar. Donnelley işçilerin temsilcisi Jorge Medina’nın işgal edilen fabrikanın içinden şu açıklamayı yaptı: “Donnelley yasadışı bir şekilde kapatıldı, şimdi birçok aile sokaklarda, iş bakanlığı bu sabah patron ile aramızda uzlaşma sağlamak için geldi. Donnelley işçiler ise kendi yaptıkları işçi toplantısında, işlerimizin ve ailelerimizin ekonomik temellerini koruma kararı almıştır. Eğer şirket tekrar geri gelirse, bize kendi şartları dayatmasına izin vermeyeceğiz. Bizler fabrikanın aynı maaş ve şartlarda tekrar açılmasını istiyoruz. Eğer patron iflasta ısrar ederse, bizler üretmeye devam edeceğiz.” Nisan ayında Arjantin’de gerçekleşen grevin LEAR ve Donnelley mücadelesinin dinamikleri üzerinden yakın bir dönemde tekrar gündeme gelmesi, Emperyalist ülkelere olan dış borçların ödenmesine engel olmak için mücadelelerin artması, Donnelley mücadelesinin önünü açacak siyaset olarak duruyor.

 

Donnelley mücadelesi patlak veren olay ise, geçen yıl 200 milyon dolardan daha fazla kar eden şirketin, Buenos Aires’deki kuzey kesimindeki matbaasından 123 işçiyi çıkarma talebidir. Bu 123 işçi, matbaanın en aktif kesmini oluşturuyor. Buenos Aires’in kuzey kesimi bir endüstri bölgesi ve büyük fabrikaları içinde barındırıyor. Burada uzun bir süredir PTS işçi çalışmaları yürütüyor. Donnelley fabrikası içinde mesela işçi temsilciğinin anti-bürokratik ve sınıf mücadeleci bir liste tarafından (çoğunluğu PTS in militanlarından oluşan) temsil edilmekte. Gestamp ve LEAR işçilerin mücadelesinde Donnelley işçileri grev gözcülerin en önünde kendilerine yer bulmuşlardı. İşçiler arasındaki taban çalışmaları ve tüm işçilerin katıldığı geniş toplantılarla işçilerle siyasi mücadele konuşulmuş ve ortak kararlaştırılmıştır bu dönemde ve fabrikadaki işçilerin birliği derin siyasi toplantılar ile sağlamlaştırılmıştır. Donnelley fabrikasının bulunduğu Buenos Aires Zona Norte bölgesi, yoğun işçi örgütlenmelerinin olduğu ve 10 Nisan grevinde grevin en güçlü olduğu bölge aynı zamanda.

 

İşyeri bu direnci kırabilmek için, gelen siparişleri başka matbaalarına yöneltmeye ve ciro düşürülmeye çalıştı, böylelikle 123 işçiyi işten çıkartabilmek için bir nedene sahip olunabilinsin diye. Son haftalarda buna karşı işçiler tarafından mücadele planı ortaya konuldu, Matbaa sendikasının desteği eğer işçiler işten çıkartılırsa tüm sektörde greve gidilmesi için aranmıştır. Donnelley patronun işleri verdiği taşeron işyerlerinde işçiler bildiler dağıtmış, kamyonların giriş ve çıkışlarını bloke etmiştir. Çeşitli fabrikalardaki işçi temsilcilikleriyle ortak toplantılar yapılarak patronun hamlesi boşa çıkartılmıştır.

 

Arjantin hükümeti şu anlık geri planda durmaktadır ve matbaa sendikası Smata’dan farklı olarak işçilerin yanına çekilmiştir. Bu da mücadelenin güç dengelerini LEAR gibi mücadelelerden daha farklı bir noktada tutmaktadır. Donnelley firmasının şu şartlar altında, ya işçilerin şartlarını kabul ederek tekrar geri gelmek durumunda ya da işçiler üretime kendileri devam edecekler. Lakin bu güç dengesini işçilerin lehine devamı ancak Donnelley mücadelesinin asıl destekleyicisi olduğu diğer işyerleri üzerindeki baskının kırılması anlamına gelmektedir. Örneğin bu temelde Donnelley matbaası işçilerin kontrolü altında diğer fabrika ve şirketlerden sipariş alabilsin ve ya işçilerin kontrolünde kamulaştırma için güç dengelerini kendi lehine değiştirebilsin. Bu anlamda önümüzdeki dönem enternasyonal anlamda önemli bir desteğe Arjantin işçi sınıfının ihtiyacı var. Hem bu Arjantin’deki sürecin dünya işçi sınıfına aktarımı olsun, hem de dayanışma eylemleri gibi etkinlikler, artan Arjantin burjuva sınıfının işçi sınıfına saldırılarına karşı gerekli bir savunma durumudur.