06/12/2018 | Yazar: Aslı Alpar
Desen Yayınları’nın yayımladığı yeni grafik roman “Kızıl Azize: Bir Ütopyanın Peşinde” hayallerden, yenilgilerden, Reichelt gibi ölmek ve Louise gibi direnmekten bahsediyor.
Desen Yayınları’nın yayımladığı yeni grafik roman “Kızıl Azize: Bir Ütopyanın Peşinde” hayallerden, yenilgilerden, Reichelt gibi ölmek ve Louise gibi direnmekten bahsediyor.
Fransa'nın kuzeyindeki Calais kentinde 1909 yılında havalanan “uçan makine” Reichelt’i üç yıllık bir hayale sürükler. “Kızıl Azize: Bir Ütopyanın Peşinde” Reichelt’in bu hayaliyle bizi 1905 yılı Paris’ine Lyon Garı’ndan yola çıkan bir buluşmaya, bir cenaze törenine götürüyor.
Müsadenizle…
Desen Yayınları’nın Türkiye’deki çizgi roman yayıncılığının aksine kadın kahramanlarla bizi tanıştırdığı kitaplardan biri “Kızıl Azize”. Okurunu Paris Komünü’ne, Komün’ün yenilgisine, Yeni Kaledonya’ya ve 1905 Rus Devrimi’ne götüren kitap yaşadığımız çağın ümitsizliği ve karamsarlığı yaymayı kendine bir görev edinen kültür sanat işlerine “bir dakika, müsaadenizle” diyor ve hatırlatıyor: “Şimdi mükemmel bir dünya inşa edebiliriz.”
Bu sözler 1871 Paris Komünü’nün hemen ardından Louise Michel’e nam-ı diğer Kızıl Azize’ye ait. Senaryosu Mary Talbot’a ve desenleri ve Bryan Talbot’a ait olan Kızıl Azize de hikâye, tıpkı ikilinin diğer eserlerinde olduğu gibi (Öncü Kadınlar ile Babalar ve Kızları) başka aracılarla anlatılıyor.
Louise Michel’in öldüğü gün Paris’e gelen Feminist Charlotte Perkins Gilman ile onu ağırlayan Monique’in sohbeti bizi bu tarihsel yolculuğa çıkarıyor. Paris Komünü kahramanlarından Louise Michel’in hayatını, mücadelesini, Komün’ü, Komün’ün yenilgisini, komünarların sürgününü, Yeni Kaledonya’daki yaşamını, buradaki mücadeleyi, Paris’e dönüşü ve ölümünü onlardan dinliyoruz.
Çizgilere dair
Peki, grafik romanın çizgileri nasıl? Talbot’ların diğer kitapları arasında çizgi anlamında Kızıl Azize’nin öne çıktığını düşünüyorum. Komün’ün düştüğü yani Versilles hükümetinin birlikleri tarafından 30 bin kişinin katledildiğini gösteren iş okuyucunun gözleri önünden uzun süre gitmeyecek. Benzer şekilde Paris’in savunusu sırasında Louise’nin bahar ağaçları altındaki çizimi ile kızıl dev ahtapotun sürgüne gönderilen komünarlara eşlik ettiği kare de…
Son olarak çizgi romandaki renk seçiminden bahsedebiliriz. Bryan Talbot’un kara çizgilerine yalnızca kızıl bayrak renk veriyor. Özetle bu kitap renkleriyle tıpkı Louise Michel’in tanımlandığı gibi “kara” ve “kızıl”.
Yenilgilerin kıymeti
Kitap “uçan makine”nin peşine düşen Reichelt’in trajik ölümüyle sonuçlanıyor. Ev yapımı paraşüt giysisi ile 4 Şubat 1912 günü Eyfel Kulesi’nden atlayan Reichelt yere çakılıyor. İlgilisi için bu trajik atlayışın bir video görüntüsü var. Reichelt paraşüt giysisi ile Eyfel Kulesi’nde birkaç dakika düşünüyor, kendini hazır hissettiğinde atlıyor. Sonuç tahmin ettiği gibi olmasa da Reichelt’in yanılgısı tarihe geçiyor ve sonraki çabalar için bir ders oluyor.
Reichelt atlayıştan az önce
Yazarın neden Reichelt’in bu atlayışını konu edindiği ortada. Paris Komün’ü yenilgisinden, Yeni Kalendonya yerlilerinin mücadelesine oradan da beklenen 1905 Rus Devrimi’ne, kitapta yer almasa da biz söyleyelim, 1917 Bolşevik Devrimi’ne, İspanya İç Savaşı’na… Hiç şüphe yok ki Talbot’lar bir yere işaret ediyor; yenilgilerin kıymetine…
İlk baskısı İngiltere’de 2016 yılında yapılan bu eser tesadüf ki Türkçe’de, Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron’a ve onun politikalarına karşı sokağa çıkan “sarı yelek”lilerin Paris eylemlerinin başladığı Kasım ayına denk geldi. Hem Louise hem de onun hayatını anlatan “Kızıl Azize” okuyucusuna umudu tam da burada veriyor, hareketin renkleri, imgeleri değişse de eşit bir dünya için mücadele devam ediyor. Eşit bir dünyaya giden yol biraz da Reichelt’in hayallerinden yani ütopyalardan geçiyor.
Benim adıma bugünün ütopyası sınıfların ve sınırların olmadığı, cinsiyet hapishanesinin yıkıldığı, tüm türlerin ve doğanın sömürüsünden uzak bir hayali kurmayı gerektiriyor. Üstelik bu hayalin tarihte ilk kez bu kadar imkânlı olduğunu, paraşütün bu defa mutlaka açılacağını bilerek…
*KaosGL.org Gökkuşağı Forumu’nda yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. Yazının KaosGL.org’ta yayınlanmış olması köşe yazılarındaki görüşlerin KaosGL.org’un görüşlerini yansıttığı anlamına gelmemektedir.
Etiketler:
