Van Depreminde Kadın Hali

Depremin 12. günü Van’dayım! Günlerdir çadır kentleri dolaşıyorum. Mültecileri aradım. İranlıları, Iraklıları, Eşcinselleri aradım. Ağırlıklı Afganlıları, birkaç küçük çadırda İranlı ve Kuzey Iraklı Kürtler’den buldum. Depreme dair sorunlar aynı ama başka bir sorun ise vatansız olmak, dil bilmemek, iş ve para sorununu derinden yaşamak dolayısı ile öteki olmak mahrumiyeti artırıyor tabii ki.

 

Van’da çadırları dolaşırken Kültür Parkta KAMER’den kadın arkadaşların çadırına selam vermeden geçmek olmaz dedim. Yanında bir kız çocuğuyla bir kadın geldi. TV’de duymuş  KAMER’i. Durumunu anlatıp ihtiyaçlarını söylüyor. Yardım alamadığını. Kocasının hapiste olduğunu, erkeklerden sıra bulup yardıma bir türlü ulaşmadığını. Hep itilip kakıldığını anlatıyor. Sessizce, ezik. Yardım istiyor.

 

O zaman anlıyorsun sokaklardaki o kapkara kalabalığın nedenini. Depremden sonra Ercişte’te, Van’da da görüntü, erkek görüntüsü.  

 

Kadınlar yok sokakta. Sadece bir güruh var. O güruhun içinde tek tük kadın silüeti. Mümkün olduğu kadar görünmez olmaya çalışan. 

 

Yolda ev eşyalarının yüklendiği kamyon dikkatimizi çekiyor. “Taşınıyor musunuz? Nereye?” diye soruyorum. Sırta çantalarını yüklenmişler. Van 100 Yıl Üniversitesinden gençler. Üçü de farklı bölümlerde. Matematik. Öğretmenlik. Sosyal Bilimler’den olduğunu söylüyorlar. “Evet” diyorlar. “Şemdinli’ye”. Biz de bir şok hali. Yani deprem korkusuyla Şemdinli’ye gitmek fikri bizde hayretle karışık korkuya sebep oldu. Bir an düşündüm. Çocuklar için Şemdinli’deki yaşanalar bizim kadar etkili değildi. Kuşak olarak baktığımda onlar zaten o çatışmanın ortasına doğmuşlardı zaten. Başka bir yaşam bilmiyorlardı ki.

 

Çadırlarında kaldığım üç kadın. Dokuz çocuk var. Bir de ben. 13 Kişi. Ama çadır geniş. Koğuş usulü yatıyoruz. Delikanlılığa yeni adım atan iki erkek var sadece. Kocaların üçü de hapiste. Bölge gerçeği bu. Kadınların çoğunun kocası, kardeşi, oğlu şu ya da bu nedenle hapiste. Bu bölgenin gerçeği bu. Hapiste olmak o kadar doğal ve olağan ki. Van’da kadın olmak zor. Ama Depremde kadın olmak daha da zor. Kadın pedi söz konusu olduğunda, erkeklerin alması kadınların istemesi çok zor. Sanırım deprem kadınları bir kez daha yine, yeniden magdur ediyor.