11/04/2018 | Yazar: Aslı Alpar
Nezihe Muhiddin önderliğinde kurulan Kadınlar Birliği 1930 yılında bugün bir yürüyüş düzenledi.
Nezihe Muhiddin ve arkadaşları tarafından kurulan Kadınlar Birliği, 1930 yılında bugün bir yürüyüş düzenledi.
Cumhuriyet gazetesi, 88 yıl önce bugün Kadınlar Birliği’nin 11 Nisan’da gerçekleşecek olan eylemini sayfasına taşıdı.
“Kadınlar bugün miting yapıyor” başlıklı haber, intihap (seçme-seçilme) hakkını kazanan kadınların kutlama ve konuşmalarla gerçekleşmesi planlanan eylemini okuyucusuna duyuruyor.
“Bu miting intihap hakkını kazanan Türk kadının ilk umumi tezahürüdür” cümlesiyle eylemi duyuran Cumhuriyet, eylem programına da yer veriyor.
Programda kadınların saat 9:00’da Sultan Ahmet Meydanı’nda toplanacağı, oradan Taksim’e yürüyecekleri ve nutukları olacağı yazıyor.
Peki ya yürüyüş öncesi
7 Şubat 1924'te Nezihe Muhiddin ve arkadaşları tarafından kurulan Türk Kadınlar Birliği (TKB) aslında, 16 Haziran 1923’te kurulmak istenen Kadınlar Halk Fırkası'nın “taşkın” bulunan maddelerinin değiştirilerek kurulan örgütü.
Parti kurma izni alamayan Nezihe Muhiddin ve parti üyelerinin, kadınların siyasi ve sosyal haklarına yönelik faaliyetlerini sürdürebilmek adına kurdukları Kadınlar Birliği kadınların siyasal hakları için mücadele etti. 1925 ve 1927 yıllarında TKB’nin kadın vekil gösterme girişimi, bunun anayasal olarak mümkün olmaması gerekçe gösterilerek mümkün olmadı.
Kadınların seçilme hakkı alay konusu oluyordu
TKB’nin bu faaliyetleri başta Cumhuriyet gazetesi sahibi Yunus Nadi olmak üzere birçok kişi tarafından eleştirildi. Gazetelerde kadınların mebus olması üzerine ayrımcı karikatürlere yer verildi. (Yanda yer alan karikatür 16 Ocak 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yer alan bir çizim)
Birliğin kadınların siyasal hakları yeniden gündeme getirmesi üzerine, 1927 Kongresi’nde hesaplarda ve idare heyetinin seçiminde yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla birliğin resmen teftişine karar verildi ve Nezihe Muhiddin, Birlik’ten ihraç edildi.
Birlik 88 yıl önce bugün haberi yapılan yürüyüşün üzerinden geçen beş sene içinde “Türk kadınına Türk erkeği kadar hak verildiği ve TKB’nin etkinliğine devam etmesine gerek kalmadığı” belirtilerek feshedildi.
Nezihe Muhiddin yaşanan süreçte yalnızlaştırıldı, kadınların siyasi mücadelesinden koparıldı. Hayatı 1958’de İstanbul’da bir akıl hastanesinde sona erdi.
Bugünden baktığımızda, dönemin kadın hareketinin önderi Nezihe Muhiddin’in unutturulma çabasını, kadınların mücadelesinin izlerinin de yok edilmesinin bir sonucu olarak görmek mümkün.
Etiketler: medya
