24/01/2020 | Yazar: Aslı Alpar
AİHM: “Eşcinsel çiftin öpüştükleri fotoğrafı Facebook’a koyduktan sonra maruz kaldığı homofobik nefret söyleminin kovuşturulmaması, ayrımcılık yasağı ihlalidir.”
Fotoğraf: Pijus Beizaras ve Mangirdas Levickas
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, sosyal medyadaki homofobik nefret söylemine soruşturma başlatmayan Litvanya savcısı ve yerel mahkemenin ayrımcılık yasağını ihlal ettiğine karar verdi.
Litvanya’da yaşayan Pijus Beizaras ve Mangirdas Levickas öpüştüğü bir fotoğrafı Facebook’ta paylaştı. Paylaşımın ardından fotoğrafa nefret söylemi ve tehdit içeren çok sayıda yorum yapıldı. Bu yorumları yargıya taşımak isteyen Beizaras ve Mangirdas’a savcılığın verdiği yanıt ise “kovuşturmaya gerek olmadığı” oldu.
Savcılık “ifade özgürlüğü” dedi, yerel mahkeme çifti suçladı
Savcılık makamı kararında nefret söylemi ile tehdit içeren yorumları “düşünce özgürlüğü” kapsamında ele aldı ve yorumların dava konusu olamayacağına hükmetti.
Yerel mahkemeler Şubat 2015 tarihli kesin kararında, savcılık makamının kararını onayladı ve çiftin paylaştığı fotoğrafın “provokatif” olduğunu ileri sürdü.
Beizaras ve Mangirdas bu kararı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özel ve aile hayatına saygı hakları ile ayrımcılık yasağının ihlal edildiği gerekçesiyle AİHM’ taşıdı. Çift başvurusunda etkili başvuru haklarının da ihlal edildiğini belirtti.
“Kamu yetkililerinin etkili bir soruşturma yapmamasının sebebi ayrımcı düşünce yapısı”
AİHM dosyayı 14 Ocak’ta karara bağladı. Karar çiftin yerel mahkeme ve savcılık tarafından, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesi olan “özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı”, 14. maddesi olan “ayrımcılık yasağı” ve 13. maddesi olan “etkili başvuru hakkı”nı ihlal ettiğine karar verdi. Ayrıca Mahkeme, Litvanya hükümetinin çifte 5 bin Euro manevi tazminat ve 5 bin Euro da masrafları için ceza ödemesine hükmetti.
Mahkeme kararında, Litvanya savcılık makamı ve yerel mahkemenin kararında, sosyal medya yorumlarındaki eşcinselliğe yönelik bağnaz tutumun hakim olduğunu belirtiyor ve ilgili makamların yükümlülüklerini yerine getirmediğine karar veriyor:
“Mahkeme, ilk olarak; özel kişiler tarafından yapılan açık şiddet çağrıları da dâhil olmak üzere, başvuruculara ve genel olarak eşcinsel komünitesine yönelen nefret içerikli yorumların komüniteye yönelik bağnaz tutumdan kaynaklandığını ve ikinci olarak; ilgili kamu yetkililerinin yorumlarda nefret ve şiddete teşvikin başvurucuların cinsel yönelimleriyle ilgili olup olmadığına dair etkili bir soruşturma yapmayarak pozitif yükümlülüklerini yerine getirmemesinin çekirdeğinde aynı ayrımcı düşünce yapısının bulunduğunu tespit etmektedir, nitekim bu durum, kamu yetkililerinin söz konusu yorumların teşkil ettiği tehlikeyi önemsizleştirmesi ve böylece bu yorumları hoş görmesi ile tasdik edilmiş.”
“Homofobik ayrımcılık şikâyetleri için etkili bir başvuru yolu sunulmadı”
AİHM kararı aynı zamanda ayrımcılığa uğrayan çiftin etkili başvuru haklarının elinden alındığına da hükmetti: “Mahkeme, Litvanya Yüksek Mahkemesi içtihadının savcılık tarafından uygulanması ve verilen savcılık kararının sonradan yerel mahkemeler tarafından onanması itibarıyla, homofobik ayrımcılık şikâyetleri için etkili bir başvuru yolu imkânı sunulmadığını tespit etmektedir.”
Etiketler: insan hakları, nefret suçları, dünyadan
