25/09/2008 | Yazar: KAOS GL
Rahim ağzı kanserine neden olan HPV virüsünün yol açtığı anüs kanseri cinsel yönden aktif her yaştaki kadın ve erkeği tehdit ediyor. Rahim ağzı kanserinin erken teşhisinde önemli rol oynayan "rahim ağzı smear" testi gibi, erkeklere de yapılan "anal smear" anüs kanserinin erken teşhisinde önemli rol oynuyor.
KAOS GL - 25/09/2008
Sinem Barkın - İstanbul
Bu haberi hazırlarken dikkatimi en çok çeken, konu hakkında genel bir bilgisizliğin hâkim olduğuydu. Ne anüs kanserinin görülme sıklığının rahim ağzı kanseriyle neredeyse aynı oranda olduğundan haberdardık ne de aktif cinsel yaşamı olan kadın erkek herkesin risk grubunda bulunduğundan. Hele ‘anal smeaf’i duyan bile yoktu çevremde. Yıllar önce HIV/AIDS'in başına gelen neyse, anüs kanserine yaklaşım da aynıydı: Eşcinsellere özgü sanmak!
Evet, bu kanser türü, anüs yoluyla cinsel ilişkiye girenlerde, toplumun diğer kesimlerine oranla 35 - 40 kat daha sık gelişiyor ama bu, diğerlerinin riskten muaf olduğu anlamına gelmiyor. Rahim ağzı kanserine milyonda 400 oranında rastlanırken anüs kanserinde bu oran heteroseksüel kadın ve erkeklerde milyonda 8, eşcinsellerde milyonda 350. Araştırmalar kadınlarda meme kanserinden sonra en çok görülen kanser tipinin rahim ağzı kanseri olduğunu gösteriyor.
Bu kansere yol açan genital siğil (HPV / Human Papilloma Virüs) yaygın ve bulaşıcı bir virüs çeşidi. HPV'nin etki alanının rahim ağzı ile sınırlı olduğunun sanılmasına karşın, Amerika, İsviçre ve Danimarka ' da yapılan araştırmalar HPV ' nin anüs kanserine de neden olduğunu ortaya koydu. Rahim ağzında genital siğil (HPV) veya genital uçuk (herpes) olan kadınlar anüs yoluyla cinsel ilişkiye girmeseler bile hem kendileri hem partnerleri en yüksek risk grubunu oluşturuyor. Üstelik prezervatif kullanımı da HPV bulaşmasını önlemiyor. Bu arada, anüs kanserinin tek nedeninin HPV olmadığını da belirtmeden geçmeyelim; HPV, AIDS, çokeşlilik, sigara ve Crohn hastalığı anüs kanserine neden olan risk faktörleri arasında yer alıyor. Anal smear ile saptanabiliyor
Anüs kanseri erken evrede hastada hiçbir rahatsızlık oluşturmuyor. Ne yazık ki hasta, ancak kanser ilerlediğinde anüste kanama, ağrı ve kitleyle karşı karşıya kalıyor. Bu aşamada başarılı cerrahi tedavi şansı kaybedilmiş oluyor çünkü anüs kanseri henüz oluşmadan, kanser öncüsü hastalık aşamasında veya kanserin yeni oluştuğu erken evrede saptandığında cerrahi tedavi başarılı sonuç veriyor. Bu aşamayı geçmiş ve yayılmış olan kanserlerde ışın tedavisi uygulanıyor, işte bu noktada ‘anal smear’ın önemi ortaya çıkıyor. Anüs kanseri ve kanser öncüsü hastalıkların erken tanısı anal smear ile konabiliyor.
Anal smear, anüs kanserine neden olabilecek hücresel değişiklikleri saptamak ve gerekli önlemleri alarak, kanser gelişmesini önlemede etkili tek yöntem. Çünkü kolonoskopi anüs kanserini erken evrede yakalamada başarılı değil. Araştırmalar rahim ağzı smear testinin, rahim ağzı kanserinin gelişmesini yüzde 95 azalttığını ortaya koyuyor. Anal smear testi de anüs kanserinin gelişmesini önlemede aynı oranda etkili. Üstelik anal smear sayesinde mantar ve uçuk virüsü gibi mikrobik hastalıkların tanısı da konabiliyor. Anal smear örneği tıpkı servikal smear örneğinde olduğu gibi çok basit bir işlemle alınıyor ve test bir günde sonuç veriyor.
Uzmanlar rahim ağzı smear testinde anormallik görülen kadınlara mutlaka anal smear testi yaptırmalarını öneriyor. Rahim ağzı kanseri ve anüs kanseri smear testi sayesinde erken evrede, hastalık gelişmeden yakalandığından önlenebilen kanser türleri arasında sayılıyor. HPV virüsünün yaygın olarak görülmesi ve kolayca bulaşabilme özelliğinden dolayı düzenli kontrol büyük önem taşıyor. Düzenli kontrol içinse kadın erkek yılda bir kez smear testi yaptırmak şart.
Test şimdilik sadece bir laboratuarda yapılıyor
Türkiye’de anal smear testi sadece Doç. Dr. Dilaver Demirel yönetimindeki Diagnostik Patoloji Laboratuarı'nda yapılıyor. Testin başarılı olması için sitopatoloji alanında deneyimli uzman bir patolog tarafından incelenmesi şart. Sitapatoloji Derneği, yaptığı bilimsel etkinliklerle smear testinin uzmanlar tarafından ve düzenli olarak yapılması için toplumsal bilinç oluşması yolunda çalışmalar yürütüyor. Ancak Sağlık Bakanlığının bir smear tarama politikası bulunmadığı için risk hâlâ çok yüksek. Anal smear sayesinde tıpkı servikal smear testinde olduğu gibi HPV etkisi gösteren hücreler, displastik hücreler ve kanser hücreleri saptanabiliyor. Smear testinin cinsel olarak aktif her yaştan insan tarafından düzenli olarak yapılması da önemli. Test, normal şartlarda yılda bir kez yapılıyor. Ancak genital herpes, HPV tanısı konulduğunda ya da üreme organlarında siğille karşılaşıldığında 4 - 6 ayda bir smear testini tekrarlamak gerekiyor
Kaynak: Aktüel, 25 Eylül 2008
Etiketler: insan hakları, sağlık
