16/06/2017 | Yazar: Aslı Alpar
Avukat Sinem Hun: ‘AYM’nin üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk’ şartı ile ilgili olumsuz bir karar vermesinin zor olacağını düşünüyorum.’
Avukat Sinem Hun: “AYM'nin ‘üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk’ şartı ile ilgili olumsuz bir karar vermesinin zor olacağını düşünüyorum.”
Anayasa Mahkemesi (AYM) 14 Haziran' da “üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk” şartını değerlendirdi ve esastan inceleme kararı verdi.
Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesi hâkimi, cinsiyet geçiş ameliyatlarında “üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk” şartının anayasaya aykırılığının incelenmesi için AYM’ ye başvurmuş ve AYM bu başvuruyu kabul etmişti. 14 Haziran Çarşamba günü başvuruyu değerlendiren AYM, cinsiyet geçiş sürecinde “üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk” şartını esastan incelemeye karar verdi.
Bu karar ile AYM, hem cinsiyet geçiş sürecinin tamamlanma şartı olarak kanunda belirtilen vajina ve penis ameliyatları hem de üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk şartı konusunda bir karar vermek durumunda. Cinsiyet geçiş sürecindeki bu iki zorunluluk AYM tarafından iptal edilirse cinsiyetin beyan usulüyle tanınmasının önü açılabilir.
Avukat Sinem Hun bu gelişmenin önemine dikkat çekiyor ve AYM'nin elinde tarihi ve çok önemli bir fırsat bulunduğunu söylüyor. Avukat Sinem Hun bu gelişmeyi KaosGL.Org’a şöyle değerlendirdi: “2002 yılında bu maddeyi hazırlayan Hikmet Sami Turk zihniyetinin diktiği deli gömleğinden kurtulabiliriz. AYM'nin trans bireylere, temel insan hakları ihlal edilmeden yasal tanıma haklarını iade etmek adına hareket geçmesi ve bu yönde karar vermesi gerekir. Açıkçası AİHM'in Fransa aleyhine verdiği karardan sonra Mahkeme'nin üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk şartı ile ilgili olumsuz bir karar vermesinin zor olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
AYM’nin inceleyeceği “üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk” nedir?
Cinsiyet geçiş ameliyatlarında “üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk” şartı Türk Medeni Kanunu’nun 40. Maddesinde yer alıyor. Cinsiyetini değiştirmek isteyen kişinin üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelemesinin şart olduğunu düzenleyen bu madde, Anayasa’nın 17. ve 20. Maddelerine aykırılık içeriyor. Üreme yeteneğinden yoksunluk şartı özellikle, tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamayacağını güvence altına alan Anayasa’nın 17. maddesi ile çelişiyor.
AYM’nin bir ya da her iki şartı iptal etmesi durumunda, yasa koyucunun yasal tanıma hukukunu insan haklarına uygun bir şekilde yeniden düzeltmesi gerekeceğine dikkat çekiyor.
Etiketler: insan hakları
