Esmeray’dan Kuir Karşılaşmalar

2. Pembe Hayat KuirFest, Esmeray’ın “Yırtık Bohça” oyunuyla başlıyor. Esmeray’la festival, kuir teori ve yeni oyunu hakkında konuştuk; açılmayla ilgili bir de video çektik. “Yırtık Bohça” bu akşam saat 20:00’de Ankara Kızılay Büyülüfener Sineması’nda olacak.

Geçen sene oyunla katılmadım, benim belgeselim vardı: Ben ve Nuri Bala. Belgeselin gösterimi olmuştu, ondan sonra da arkasında bir söyleşi oldu. Katılım iyiydi. Filmle ilgili eleştiriler de iyiydi.

 

Baktım festivale, pratik olarak, teknik olarak yapılan şeyler güzel. Katılım çok mükemmel oluyor; ama ne kadar kuir teorisini biliyoruz? Kuirden ne anlıyoruz?

 

Kuir teorisi bana şunu hatırlatıyor: Cinsiyetsiz olmak deniyor ya, tam öyle bir şey söylemiyor aslında. Bir cinsiyeti, başka cinsiyetin üstünde egemen kılmayı reddeden, yani cinsiyetler arası hiyerarşiyi yok eden bir şey. Oysa ki cinsiyetler var, hani bu cinsiyetler bir diğerinin üzerinde hegemonya kurmadan nasıl yaşayabiliriz? Bir lezbiyen, bir trans, başörtülü bir kadın, annem, ablam, diğerinin annesi, hepimiz nasıl yan yana durabiliriz?

 

Politik bilinç ne kadar çok da olsa, bu düz mantık hep devam ediyor: Heteronormativite. İngilizce’de bunun bir karşılığı var, “straight” (düzcinsel) diyorlar. Aynen ondan çıkmamışız; çünkü dikkat ediyorum, pratikte görüyorum bunu, mesela ameliyat olan bir transeksüeli ameliyatsızlar dışlar. Diğerleri diğerlerini daha basit görür, kadın olmamış gibi bakar. Seks işçiliği yapmayan çok az vardır, hemen seks işçiliği yapanlar tarafından dışlanır, topa tutulur. Geyler transları sevmez, translar geyleri sevmez. Ayıları hiç kimse sevmez.

Bu, ne kadar çok ortak iş yaparsak … bir de diğer bir cinsiyeti gördüğümüzde ona tahammül etmeyi öğrenmemiz lazım. Bu nasıl olur bilmiyorum, bunu bir şekilde idrak etmemiz lazım. Çünkü şu an yaşadığımız sorun, bize dayatılan heteroseksüelliği hani biricik cinsel yönelimdir deniyor ya, heteroseksizm de budur ya, bütün derdimiz bunu yok etmek aslında. Heteroseksüellerle, farklılarımızla durabilmemiz lazım. Neden aramızda başörtülü lezbiyen bir kadın yok, gelse ne olur acaba? Ya da açık bir kadın, başörtülü bir grupta lezbiyen olduğunu açıklarsa ne olur gibi şeyler.