01/02/2009 | Yazar: Kıvanç Tanrıyar
Henüz Türkçeye çevrilmese bile hedef kitlesi çocuk ve gençler olan ‘Gökkuşağı Okumaları’ başlığı altında yer alan pek çok kitap çoktandır piyasada.
Henüz Türkçeye çevrilmese bile hedef kitlesi çocuk ve gençler olan ‘Gökkuşağı Okumaları’ başlığı altında yer alan pek çok kitap çoktandır piyasada. Gey ve lezbiyen karekter ve tamalı gökkuşağı kitaplarını Kıvanç Tanrıyar derledi.
Kitap tanıtımı üç bölüme ayrılmış: 3 ila 8 yaş grubu için illüstrasyon ağırlıklı kitaplar, 5 ila 12 yaş grubu için kurgusal kitaplar, çocukluk sonu ve erken dönem ergenlik için kitaplar ve kurgusal olmayan kitaplar. Bu illüstratif kitapların ilki, King & King (‘Kral ve Kral’) Linda de Haan ve Stern Nijland yazılmış. Bir gün bir kraliçe yönetimden çekilmeye karar verir. Oğlu için uygun bir prenses bulmanın ve onu evlendirmenin zamanı gelmiştir. ‘Ben senin yaşındayken iki kere evlenmiştim.’ diye şikâyet eder durur. Prens kabul eder ama prenseslerle de ilgilenmez ve gördüklerinden hiçbiri de fikrini değiştirmez. Sonra en son prenses gelir, güzel altın saçlı Prenses Madeleine- ve yanında da Prens Lee vardır. İlk bakışta aşktır bu ve bundan sonra Kral ve Kral olarak bilinecek olan iki prens mutlu mesut yaşarlar. Son resim iki kralı öpüşürken gösteriyor, dudakları kırmızı bir kalbin arkasında saklı. Kitap üç yaş ve sonrası için yazılmış. İspanyolca da dâhil birçok dile çevrilmiş.
Molly’s Family’yi (‘Molly’nin Ailesi’) Nancy Garden yazmış, çizimleri Hsaron Wooding yapmış. Anaokuluna giden Molly’nin ailesinin resmini Annesi, anne Lu ve köpeği Sam- çizerken asabı bozulmuştur çünkü çocuklar ‘iki annen birden olamaz.’ demiştir. Anneleri onu iki annesinin ‘gerçek’ ebeveyni olduğuna ikna etmeye çalıştıktan sonra bile Okul Gecesi’ne götürmektense resmi evde bırakmaya karar verir. Fakat sınıfındaki diğer çocukları düşündüğünde, anne Lu’nun ‘çeşitli tipte aileler vardır.’ derken haklı olduğunu fark eder. Ertesi gün resmi getirir. Kitap 4 ile 6 yaşındaki çocuklar için yazılmış.
Too Far Away to Touch (‘Dokunabilmek için Çok Uzakta’) Leslea Newman tarafından yazılmış, illüstrasyonları Catherine Stock yapmış. Bu hikâye AIDS’i bir çocuğun gözlerinden göstermeyi amaçlıyor. Zoe adındaki küçük bir kız çocuğu Leonard Amcası’ndaki değişiklikleri görüyordur: sürekli yorgundur, ve saçları dökülüyordur ve Zoe’nin içgüdülerine dayanarak fark ettiği üzere- yakında ölecektir. Fakat Leonard Amca’daki bunca değişikliğe rağmen ilişkileri asla değişmeyecektir. Zoe’ye dediği üzere, o öldüğünde gökyüzündeki yıldızlar gibi olacağını, ‘dokunabilmek için çok uzakta, ama görülebilecek kadar yakın’ olacağını söyler. Kitap 5 ila 9 yaş arasındaki çocukları hedefliyor.
And Tango Makes Three (‘Tango’yla Üç Olduk’) Justin Richardson ve Peter Paternell tarafından yazılmış. Kitap, iki genç erkeğin yuva kurmasıyla ilgili. Bu iki erkek Roy ve Silo adlı penguendir âşık olurlar ve bir aile kurmaya karar verirler. Diğer penguenlerin yaptığı her şeyi yaparlar. Birbirlerine eğilirler, birlikte yürürler, birlikte şarkı söylerler ve yüzerler. Roy nereye giderse Silo da oraya gider. İkisi bir bebek penguen yumurtlamaya karar verdi mi, bakıcıları onlara bir yumurta verir. Yumurtayı yuvanın ortasına yerleştirirler. Her yanının sıcak kalması için her gün onu döndürürler. Ve bir gün ‘kendi bebekleri yumurtadan çıkar!’ Tango adını verirler ona ‘çünkü tango yapmak için iki kişiye ihtiyaç vardır.’ Penguen hayvanat bahçesinde iki tane babası olan ilk penguendir.
One Dad, Two Dads, Brown Dad, Blue Dads, (‘Bir Baba, İki Baba, Zenci Baba, Mavi Babalar’) Johnny Valentine tarafından yazılmış. Zenci olan Lou’nun iki babası vardır ki onlar mavidir. Tabii ki arkadaşlarının mavi babalara sahip olmasıyla ilgili ona soracakları çok şey vardır. ‘Çalışıyorlar mı? Oynuyorlar mı? Yemek yapıyorlar mı? Öksürüyorlar mı? Eğer çok sert sarılırlarsa, renkleri atıyor mu?’ Ve hayır, gençken çok böğürtlen suyu içmemişler ya da mavi oyuncaklarla çok fazla oynamamışlar: ‘Maviler yani- çünkü maviler. Ve bence dikkate şayan mucize, onlar- sizce?’ Abartılı derecede ‘normaller.’ Kitap 3 ila 8 yaşındaki çocuklar için yazılmış.
İllüstratif kitaplar, yerini okuma yazma öğrenmeye başlamış ya da ergenliğe handiyse adım atacak çocuklarla yer değiştirdi mi kitapların söylemi imgeleme hitap etmekten ‘hayatın gerçekleri’ne yumuşak bir geçiş yapıyor. Living in Secret (‘Sırlarla Yaşamak’) Christina Salat tarafından yazılmış. Eğer mahkeme istediğiniz insanlarla yaşama hakkınızı saymazsa ne yaparsınız? Amelia ve annesi söz konusu olduğunda, gözetim babasına verildiği için birbirlerini nadiren göreceklerdir ve geriye tek cevap kalmıştır: yeni bir hayata başlamak için kaçmak. Amelia’nın annesi lezbiyendir ve ne hâkim ne de Ameila’nın babası onun ‘annesinin tarzında büyümesini’ istemektedir. ‘Ne demeye çalıştıklarını tam olarak anlamıyorum ama annemin Janey ile olması ile ilgisi olmalı.’ Annesi ve Janey ile San Francisco’da güneşli bir evde yaşamak, Amelia için doğru hayat tarzıdır onu sevmekle kalmazlar, onu kendi haline de bırakırlar. Sadece sırlarla yaşamanın ağır bir bedeli vardır: her zaman kendi hikâyesine dikkatle göz kulak olmak, hiçbir zaman gerçeği paylaşamamak, en yakın arkadaşınla bile. Amelia bir gün ‘ebeveynlerim arasındaki tüm problemler ortadan kalkacak ve sırlar içerisinde yaşamak zorunda kalmayacağım.’ diyordur kendi kendine. Amelia sonunda keşfedildiğinde ve babası tarafından ‘normal bir hanede yetişmesi için’ zorla götürüldüğünde, annesi ve Janey’nin ‘gerçek ailesi’ olduğunun bilincine her zamankinden daha fazla varır. ‘Beni seviyorlar. Birbirlerini seven insanlar dinliyor ve sorunlarını çözmek için uğraş veriyorlar. Babam gibi değil. O her şey kendisi nasıl biliyorsa öyle olsun istiyor.’ Ve başka bir şey daha içine oturuyor: durumunun getirdiği korkunç adaletsizlik. ‘Annem yanlış hiçbir şey yapmadı ve daima benimle olmak istedi. Babamın iyi bir sebebi olmadan bizi ayırması adil değil.’ Annesi ona babasıyla kalması ve yine kaçması arasında bir şans verdiğinde ya da gözetim kararının tersine çevirmeye çalıştığında, Amelia yasal olarak mücadele vermeye karar verir. Ne kadar zor ve acılı olduğunu bilse de, ama sonunda hâkime ne istediğini söylemeyi başarırken ve korkusuzca ailesine dönerken hayal eder kendini, onu kucaklayan kremalı fırında kızartılmış eti ve evinde sahte kimlikleri yaktığını.
Erken dönem ergenlik kitapları seçkilere de yer veriyor. Am I Blue? Coming Out from the Silence (‘Hüzünlü müyüm? Sessizlikten Çıkmak’) seçkisini Marion Dane Bauer hazırlamış. Gençler için hazırlanan çoğu toplama gibi Am I Blue? da büyüyor olmanın acıları ve hazları hakkında: aileler, âşık olmak, yeni bir hayat seçmek. Fakat bu kitap ve diğer antolojiler arasında çok önemli bir fark var içindeki gençler gey ailelerle uğraşıyor, hemcinslerine âşık oluyor ya da ailelerinin hiç hazzetmediği ve karşı çıktığı arkadaşları ve akrabaları oluyor. Heteroseksüel bir çizgisi olan bir yayınevi tarafından basılmış, heteroseksüel yazarlar tarafından kaleme alınmış ve ‘düzcinsel’ bir kitleye ulaşma potansiyeli olması açısından devrimci diye nitelendirilen bir kitap Am I Blue?.
No Big Deal, Ellen Jaffe McClain tarafından yazılmış. Bir kız çocuğunun, annesinin kızının en sevdiği öğretmeni işten attırma çabalarına, karşı koyuşunu anlatıyor. Janice, akıllı ve farklı olduğundan, okulda sürekli rahatsız edilen bir öğrencidir ve okulu tek güzel kılan şey de öğretmeni Bay Padovano’dur. Onun için ‘şimdiye kadar bana ders veren en iyi öğretmen.’ der. Bu yüzden, annesi, Bay P.nin sırf hakkında çıkan gey dedikoduları yüzünden işten atılması için, bir kampanyada yer aldığında, gözlerine inanamaz. Kampanyayı yürüten ebeveynlerin cehaletlerinden ve iki yüzlülüklerinden tiksinirken, Janice öğretmeni için mücadele verir ve belki kendi için de. Kitap, Bay P. damgalanmayacağı bir iş seçme noktasına geldiğinde, Janice’in onu korkak ya da bencil olarak adlandırmaması gibi ilginç yan temalar da içeriyor. Bir diğer güçlü konu da Bay P.’nin gey olan ve AIDS’ten ölen abisinin ondan nefret etmesi: ‘Gey olduğum için kızmıyordu bana. Bana gey ve sağlıklı olduğum için kızıyordu.
Kurgusal metinlerin dışında gençler için enformatif kitaplar da tanıtımda yer alıyor. AIDSle ilgili bilgilendirici kitaplar, farklı farklı kariyerler yapmış olan gey bireylerle söyleşiler, GL bireylerle (polis, aktivist, ergenlik çağında bir genç, Presbiteryen bir rahip gibi birbirinden çok farklı insanlarla) yapılan röportajlara dayananan GL kültürü ile ilgili enformatif bir kitap da tanıtımda mevcut.
Etiketler: kültür sanat
