Güney Afrika ve Hollanda’dan LGBT’lere Anayasal Koruma

Dünya Genelinde Ayrımcılık Karşıtı Yasalar ve Cinsel Yönelime İlişkin Politikalar alanında 14 ülke LGBT vatandaşlarını koruyan yasal düzenlemelere sahip.

 

Hollanda ve Güney Afrika anayasaları cinsel yönelime dayalı ayrımcılığı yasaklıyor.

 

Çeşitli ülke ve uluslararası örgütlerdeki ayrımcılık karşıtı yasalar ve cinsel yönelime ilişkin politikaları ortaya koyan durum belgesi şöyle:

 

14 ülkenin gey, lezbiyen ve biseksüelleri ayrımcılıktan koruyan ulusal yasaları mevcut.

 

Kanada: Kanada İnsan Hakları Kanunu, federal yönetimlerde işveren, mülk sahibi ve hizmet verenler tarafından cinsel yönelime dayalı ayrımcılık yapılmasını yasaklıyor. Federal hükümet, bankalar, yayın aygıtları, telefon ve telekomünikasyon endüstrisi, demiryolları, havayolları, denizcilik ve şehirlerarası ulaşım da yasa kapsamında. Federal anayasaların getirdiği koruma Kanada Haklar ve Özgürlükler Bildirgesi tarafından sağlanıyor. Cinsel yönelime ilişkin koruma sağlayan yasalar Alberta, Newfoundland ve Prince Edward Island dışında tüm eyaletlerde geçerli.

 

Danimarka: Danimarka Ceza Kanunu cinsel yönelimle ilgili ayrımcılık karşıtı bir maddeye sahip. Bu madde kamu çalışanlarını ve özel sektör çalışanlarını kapsıyor.

 

Finlandiya: Finlandiya Ceza Kanunu kamusal ve özel hizmetler ile kamuya açık toplantılara katılımda cinsel yönelime dayalı ayrımcılığa karşı bireyleri koruyor. Yasa ayrıca işe alımlarda ve iş hayatında ayrımcılığı yasaklıyor.

 

Fransa: Fransız Ceza Kanunu “moeurs” (ahlaki değerler, alışkanlıklar ve yaşam tarzları) temelli ayrımcılığı yasaklıyor. Buna cinsel yönelim de dahil. Çalışma yasası, sivil hizmet ve silahlı kuvvetler de dahil olmak üzere çalışma hayatında cinsel yönelim ayrımcılığını yasaklıyor

 

İzlanda: İzlanda Ceza Kanunu’na göre bir kişi ya da gruba cinsel yönelimi sebebiyle hakaret etme, iftira atma, kişi ya da grubu aşağılama ya da alçaltma gibi edimler suç teşkil ediyor. Ayrıca cinsel yöneliminden ötürü kişilerin mal ve hizmetlerden mahrum bırakılması da yasa dışı.

 

İrlanda: İrlanda İstihdam Ayrımcılığı Yasası cinsel yönelim sebebiyle işten çıkarılmaya karşı koruma sağlıyor. Nefret Edimlerine Teşvikin Yasaklanması ile de nefret söylemine karşı koruyor.

 

İsrail: İsrail devletinin yasama organı Knesset, cinsel yöneliminden ötürü çalışanlar ve iş başvurusunda bulunanlara yönelik ayrımcılığı yasaklayan bir yasayı onayladı.

 

Hollanda: Hollanda Ceza Kanunu “hetero- ya da homoseksüel yönelim” temelli ayrımcılığı yasaklıyor. Ayrıca anayasanın birinci maddesi de cinsel yönelime dayalı ayrımcılığı yasaklıyor. Eşit Muamele Komisyonu iş yerinde, eğitim hayatında ya da hizmete ilişkin konularda ayrımcılık yaşanması halinde tazminat sağlıyor.

 

Yeni Zelanda: Yeni Zelanda İnsan Hakları Kanunu iş yeri, eğitim, kamusal alanlara erişim, mal ve hizmetlerin sağlanması ve barınma gibi konularda cinsel yönelime ilişkin koruma sağlıyor.

 

Norveç: Norveç Ceza Kanunu mal ve hizmetlerin sağlanması ve kamuya açık toplantılara katılımda cinsel yönelim ayrımcılığını yasaklıyor. Ayrıca cinsel azınlıklara yöneltilen nefret söylemi de yasaklanmış durumda.

 

Slovenya: Slovenya Ceza Kanunu cinsel yönelime ilişkin koruma sağlıyor ve “uluslar arası topluluk ya da anayasa ve yasalarca tanınmış insan hakları ya da temel özgürlükleri reddedenleri” suçlu kabul ediyor.

 

Güney Afrika: Güney Afrika Anayasası cinsel yönelimi korunması gereken kategorilerden biri olarak kabul ediyor.

 

İspanya: İspanyol Ceza Kanunu kişinin cinsel yönelimini ifade edebilmesini temel bir özgürlük olarak kabul ediyor ve barınma, istihdam, kamu hizmetleri ve çalışma hayatında cinsel yönelime dayalı ayrımcılığı yasaklıyor. Ayrıca bireylere cinsel yönelim temelli yöneltilen nefret ve şiddet edimlerini de suç olarak görüyor.

 

İsveç: İsveç Hükümeti ticari kuruluşların eşcinsellik temelinde ayrımcılık yapmasını yasaklıyor.

 

Pek çok belediye ve eyalet cinsel azınlıklara yönelik yasal korumanın kapsamını genişletiyor.

 

Avustralya: Avustralya Parlamentosu federal yönetimlerin cinsel yönelim temelli ayrımcılığı yasaklaması kanaatinde. Çalışma hayatında ayrımcılığa karşı bu tür korumalar hâlihazırda Avrustralya İnsan Hakları ve Eşitlik Komisyonu Yasası’nın bir parçası. Aralarında New South Wales, South Australia, Northern Territory ve Capital Territory’nin de bulunduğu çeşitli eyaletler cinsel yönelim temelli ayrımcılığa karşı getirilen mevzuatı onayladılar.

 

ABD: California, Connecticut, Hawaii, Massachusetts, Minnesota, New Jersey, Rhode Island, Vermont ve Wisconsin eyaletleri cinsel yönelimi de kapsayan yurttaşlık hakları yasalarını onayladılar. ABD Yüksek Mahkemesi, Colorado Eyalet Anayasası’nda cinsel yönelimi kapsayan ayrımcılık karşıtı yasayı kaldıracak yasa değişikliğinin ABD Anayasası’nın eşit koruma maddesine aykırı ve dolayısıyla hukuksuz olduğuna karar verdi. Bu karar eşit haklar için dönüm noktası niteliğinde bir zafer ve gelecekteki ABD ayrımcılık karşıtı davalarda önemli bir içtihat oluşturabilir.

 

 

Uluslararası ve bölgesel bağlamda insan haklarının korunması üzerine çalışan hükümet organları, uluslararası konferanslar ve sivil toplum örgütleri, hükümetlerin kişileri cinsel yönelim ayrımcılığına karşı koruması gerektiğini kabul ediyor.

 

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu taraf devletlerin Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR) tarafından güvence altına alınan insan haklarını koruma amaçlı yükümlülüklerini yerine getirmek adına attığı adımları gözlemliyor. Bireylerin kendi haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarla açtıkları davaları takip edip görüş bildirebiliyor.

Uluslararası İş ve İşçi Bulma Kurumu iş hayatında cinsel yönelim ayrımcılığını inceleyen bir anket düzenledi ve 1958 Konvansiyonu’nun uygulamasını genişletmek adına yeni protokole cinsel yönelimin de dahil edilmesini öneriyor.

 

Gelişme Programı İnsan Gelişim Raporu’nda “İnsan Özgürlüğü İndeksi” sundu. İndeks 88 ülkeyi 40 demokrasi göstergesine göre sıraladı, göstergelerden biri de rıza gösteren yetişkinlerin hemcinsleriyle olan ilişkilerine ilişkin kişisel haklarının olmasıydı.

 

Mülteciler Yüksek Komisyonu’nun “Mültecileri Korumak” adlı yayınında belirtiliyor: “homoseksüeller belli bir sosyal gruba dâhil olmalarından ötürü karşılaştıkları zulüm sebebiyle mülteci statüsü için hak kazanabilirler. Cinsel yönelimlerinden ötürü saldırı, insanlık dışı muamele ya da ciddi ayrımcılıkla yüz yüze gelen ve hükümetleri kendilerini koruma konusunda yetersiz ya da isteksiz olan kişilerin mülteci olarak kabul edilmesi komisyonun politikasıdır.”

Dördüncü Dünya Kadın Konferansı Eylem Platformu adlı yayınında kadınların ve erkeklerin zorlama, ayrımcılık ya da şiddet olmadan kendi cinselliklerini ilgilendiren her konuda özgürce karar vermeleri gerektiğini belirtti.

 

Avrupa Bölgesel Eylem Platformu Ekonomik Konseyi’ne göre kadınların insan haklarının desteklenmesi, korunması ve tanınması konusunda çeşitliliğin (cinsel yönelimi de kapsayarak) yansıtılması konseyin prensiplerinden biridir. Konsey ayrıca kadınların yükselmesi için gelişme ve uygulama stratejilerinde hükümetleri lezbiyen örgütlenmelere yönlendiriyor.

Uluslararası Nüfus ve Gelişim Konferansı, Eylem Planı’nda aile yapılarının çeşitliliğinin kabul edilmesi gerektiğini belirtiyor.

II. Habitat Zirvesi’nin Küresel Eylem Planı Pekin Platformu ve diğer Birleşmiş Milletler belgelerinin ayrımcılık karşıtı dilini benimsemeyi ve cinsel yönelimi de kapsayan “öteki konumu”nu içeren maddeleriyle barınma konusunda ayrımcılıktan korunmayı güvence altına almayı zorunlu kılıyor.

 

 

Avrupa Konseyi üye devletler arasında insan haklarına saygıyı İnsan Haklarının Korunması ve Temel Özgürlükler Avrupa Konvansiyonu sözleşmesi ve Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi kararları aracılığıyla teşvik ediyor

 

Avrupa Konvansiyonu gereğince insan hakları ihlallerine ilişkin şikâyetler Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde karara bağlanıyor. Avrupa Konvansiyonu mahremiyet hakkı tanıdığı için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, konvansiyona imzacı devletler için hemcinsler arasındaki cinsel ilişkilerin suç teşkil edemeyeceği yönünde karar aldı, zira bu tür yasaklar kişilerin mahremiyetini ihlal ediyor.

 

Avrupa Birliği’ndeki insan hakları meseleleri yasama organı Avrupa Parlamentosu ve yargı organı Avrupa Adalet Mahkemesi’nde ele alınıyor. Bu organlar öncelikli olarak insan haklarını ekonomik meseleler bağlamında korumak için çalışıyorlar, iş yerinde ayrımcılığa karşı koruma gibi.

 

Avrupa Parlamentosu benimsediği karara göre üye devletlere, eşcinsel ilişkileri suçlu bulan tüm yasaların kaldırılması; her türlü cinsel edim için rıza yaşının eşitlenmesi; sosyal güvenlik sistemlerinde, evlat edinme yasalarında, miras yasalarında, barınma ve ceza yasasında gey, lezbiyen ve biseksüellere yönelik eşitsizliğin sona erdirilmesi; gey, lezbiyen ve biseksüellere yönelik şiddetin azaltılması; bu tür şiddet ediminde bulunanların cezalandırılması; gey, lezbiyen ve biseksüellere yönelik sosyal dışlamaya karşı kampanyalara öncülük edilmesi; gey, lezbiyen ve biseksüeller için sosyal ve kültürel organizasyonlar için fon sağlanması çağrısında bulunuyor.

 

Bu örgütlenmeler tarafından alınan kararlar ve eylemler dünya çapında sivil toplum tarafından gerçekleştirilen insan hakları çabalarını örnekliyor:

Uluslararası Af Örgütü siyasi suçlular tanımına cinsel yönelimlerinden ötürü hapse atılan kişileri de ekledi.

 

Uluslararası İnsan Hakları Yasa Grubu cinsel yönelimlerinden ötürü şiddet ya da ayrımcılık gören kişiler için uluslararası insan hakları uygulamaları standartlarının yükseltilmesi için çalıştı.

 

İnsan Hakları İzleme Örgütü  “kişilerin cinsiyet kimliği, cinsel yönelimi ya da özel cinsel edimlerinden ötürü devlet tarafından desteklenen ve hoş görülen şiddet, dışlama ve yargılamaya”karşı çıktığını açıkladı.

Uluslararası Planlanmış Ebeveynlik Federasyonu, diğer hakların yanı sıra kadınların mahremiyet, eşitlik ve her türlü ayrımcılıktan muafiyet haklarınıtanıyanCinsel ve Üremeyle ilgili Haklar Bildirgesi’ni onayladı. Bildirge bilgi sağlama, sağlık hizmeti ve üreme sağlığı hizmetinde cinsel yönelime ilişkin korumayı içeriyor.

 

Kaynak: http://www.thebody.com/content/art2432.html