Halberstam ile Siyah Femme Lezbiyeni Dinlemek

 

Kaos GL Derneği’nin Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Programı’yla birlikte yürüttüğü ders, bu Cuma queer kuramcısı Jack Halberstam’in katılımıyla sona erdi. Halberstam, queer kuramın en önemli üç dalını anlatarak bunların aktivizm için nasıl kullanılabileceğini tartışmaya açtı.

 

Queer kuramın yalnızca cinsellik üzerinden ele alınmasının doğru olmadığını belirten Halberstam, ırk ve sınıf meselelerini dâhil ettiği kuramı üç ana dal üzerinden inceledi: Psikanaliz, söylem kuramı ve post-kolonyal düşünce.

 

Halberstam, ilk olarak psikanaliz üzerinden Butler’ın “performativity” (performativite) kavramına değindi. “Cinselliğinizi nasıl ifade edeceğiniz var olan dil ve kültür tarafından önceden belirlenmiştir” diyen Halberstam, bu durumun Butler tarafından bir çıkmaz olarak görülmediğine dikkat çekti.

 

Butler’ın “abjection” (dış[kı]lama/iğrençleştirme) kavramının üzerinden duran Halberstam, iğrenç addedilen bedenin de arzulanabilir olabileceğini söyledi. Halberstam, arzunun iktidarın işaret ettiği yerde biriktiğini belirterek “lezbiyen fallik, gey iğdiş edilmiş, heterolar da iğrenç olabilir,” dedi.

 

Ardından, Fanon’un “toplumsal cinsiyet konumlandırmaları her zaman ırkla birlikte ele alınmalıdır” düşüncesinden bahseden Halberstam, David Eng’in “Racial Castration” kitabında siyah erkek bedeninin entelektüellikten uzak yalnızca beden, Asyalı erkek bedeninin ise yetersiz olarak konumlandırılarak beyaz erkek bedeninin ideal olarak olarak sunulduğunu anlattı.

 

Keeling’in her türlü temsilin beyazı çekici ve normal olarak ortaya koyduğu düşüncesinden yola çıkan Halberstam, filmi yapılamayacak karakterin siyah femme lezbiyen olduğunu söyledi: “Femme ama lezbiyen, lezbiyen yani hetero değil, bir de üstüne siyah ama beyaz erkeğe açık değil.” Temsil sisteminin uçlarında bir değişim ihtimali olduğunu belirten Halberstam, bunun temsilin sınırlarında kaybedilen şeyin yerine başka bir şey koymak olmadığının da altını çizdi.

 

Son olarak, kabul görmüş siyasi söylemin birilerini sessizleştirdiğini ifade eden Halberstam, “ya intihar, sömürgecinin anlamadığı bir konuşma biçimiyse?” diye sorarak konuşma ve protestoyu yalnızca iktidarın tanıdığı alan olarak görmenin yanlış olacağını vurguladı.

 

Halberstam, geleneksel protesto biçimlerinin artık işe yaramadığını belirterek talepleri ve hedefleri neoliberal başarı anlayışına eklemlenmek olan bir LGBT hareketinin başarısız olması gerektiğini söyledi.

 

Gey ve lezbiyen olmanın kendiliğinden faşizm karşıtı olmayı gerektirmediğine dikkat çeken Halberstam, queer Müslümanlar gibi hem ırkçı devletin, hem de İslamofobik gey ve lezbiyenlerin tepkisini çeken grupların sözleriyle ilgilendiğini belirtti.