İsveç’te trans olmak!

 

İsveç gibi dışarıdan demokratik ve özgürlükçü olarak görülen bir ülkede trans olmanın ne demek olduğunu merak ettim ve biraz araştırdım. Araştırdıkça transların sorunlarının Türkiye’deki translarla benzerlikler gösterdiğini görüp bir trans ile röportaj yapmaya karar verdim. Bu kişi gerçek adını vermekte çekindiği için onu kendi isteği ile Max olarak çağırıyorum.

 

 

Peki neydi bu benzerlikler. İntihar eğilimi bu benzerliklerden birisi. İsveç’teki transların yarısından fazlası intihara eğilimli. Stres, uyku bozukluğu, depresyon, korku ve endişe bozuklukları, dışlanmışlık hissi gibi psikolojik sorunlar 16 ile 25 yaş arasındaki translarda % 54 kadar çıkarken bu oran 16 ile 64 yaş arasında % 40’larda gözüküyor. Sadece psikolojik rahatsızlıklar değil fizyolojik rahatsızlıklarda da diğer (LGBTİ olmayanlarda) % 3’lerde görülen rakamlar translara gelince % 12’lere kadar çıkıyor.

 

 

Max kendini trans-erkek olarak tanımlamakla birlikte bunun resmi bir zorunluluk olduğunu belirterek aslında kendisini ne kadın ne de erkek olarak gördüğünü söyledi. Hukuki süreçte sterotip cinsiyetlerden birini seçmek İsveç’te zorunlu yani ya erkek olacaksınız ve penisiniz olacak hatta kısa saçlı olacaksınız ve kıyafetleriniz de erkekçe olacak ya da kadın olacak ve sterotip kadınlığın gerektirdiği gibi gözükecek ve davranacaksınız. Kuruldan transseksüel tanısı konulabilmesi için toplumun öngördüğü biçime bürünmek zorundasınız. Max’a transseksüel tanısı koyulması yaklaşık 2,5 yıl sürmüş. Bu dönemde kurul ailesi dahil yakın çevresindekilerle bile görüşmüş. Max kurula yalan söylemediğini ama bazı gerçekleri söylemekten kaçındığını belirtti ve bunun “doğal” olduğunu ve bütün transların kurulun duymak istediklerini söylediğini ekledi.  

 

 

Max kurulun “aklı başında” ve konuya hâkim olduğunu düşünmüş ama karşılaştığı manzara bundan çok uzakmış. Kendisinin, transseksüellik konusunda kuruldan daha bilgili olduğunu anlaması uzun zaman almamış. Kurulla görüşebilmek için ilk önce hastaneden bir doktorla görüşmeyle ise başlamış. Doktor onu bir psikiyatra yönlendirmiş. Psikiyatrın konuya olan hâkimiyetinin güçsüz olması Max’ın aslında işine yaramış ve kurula sevk edilmiş. Yani kurula sevk için transseksüellik hakkında hiçbir fikri olmayan doktor ve psikiyatrla görüşmesi gerekmiş. Ek bilgi olarak, İsveç’te hormon tedavisi ve cinsiyet değiştirme ameliyatı olabilmek için kuruldan olur almanız gerekiyor. Kurul transların erkek ya da kadın olması ve o cinsiyetin toplumda gerektirdiği gibi görünmesi ve davranmasını istemekte ve bu doğrultuda karar vermekte. Max’ın yaşadığı tam olarak da bu durumu yansıtıyor yani ondan sterotip erkek olması beklenmiş. Max’ın dediğine göre kurulun duymak istedikleri “ben bir erkeğim, kendimi hiçbir zaman bir kadın gibi hissetmedim, erkek olmazsam yaşayamam” gibi kendinden emin sterotip cümlelerdi. Max’ın ağzından “ben aslında kendimi ne erkek ne de kadın gibi hissediyorum” cümlesini kaçırmasıyla birlikte kurulun atmosferi değişmiş ve eğer durum buysa Max’a yardım edemeyeceklerini söylemişler. Tam da bu noktada Max, bunun artık bir “oyun” olması gerektiğini anlamış ve kurula sadece onların duymak istediklerini söylemiş.

 

 

2,5 yıllık bir süreçten sonra transseksüel tanısı koyulan Max artık isterse hormon hapları kullanabilir ve cinsiyet değiştirme ameliyatı olabilir. Tek sorun ise sürecin gereksiz bir şekilde sterotipleştirilmesi sonucunda Max’ın gerçekte cinsel kimliğinin ne olduğunu kurula açıklayamaması ve aslında erkek veya kadın olmak isteyip istemediğini bilmemesidir. Ameliyat olup daha sonra bundan pişman olma ihtimalini göz önünde tutuyor ve o yüzden bu aşamada hormon hapları almayı veya cinsiyet değiştirme ameliyatı olmayı düşünmüyor. Max’ın istediği sadece trans kimliğinin kabul edilmesi ve bu kimliği istediği gibi özgürce yaşayabilmesi. Cinsel kimlikle, cinsel yönelimin birbirine karıştırılmaması ve cinsiyetlerin sterotipleştirilmemesi.

 

 

Max ayrıca Türkiye’deki bütün translara selam söyledi ve transların mücadeleyi asla bırakmamasını dilediğini söyledi.