17/07/2008 | Yazar: Umut Güner
‘Ne yapmalıyım, nasıl tavır almalıyım diye tartışırken, bizlerin ailelerimizi anlamak konusunda yetersiz kaldığımızı; eşcinsel bireye sahip bir aileyi en iyi, başka bir eşcinsel bireye sahip ailenin anlayacağını düşündük. Aileler, anneler, babalar, arkadaşlar, kardeşler, tanıdıklar, akrabalar, birbirlerini daha iyi anlarlar diye, onları bir araya toplamak fikri aklıma geldi.’ Türkiye Ayıları’ndan Gökay ‘Bilen Aile’ projesinin doğuşunu ve gelişmesini anlatıyor.
‘Ne yapmalıyım, nasıl tavır almalıyım diye tartışırken, bizlerin ailelerimizi anlamak konusunda yetersiz kaldığımızı; eşcinsel bireye sahip bir aileyi en iyi, başka bir eşcinsel bireye sahip ailenin anlayacağını düşündük. Aileler, anneler, babalar, arkadaşlar, kardeşler, tanıdıklar, akrabalar, birbirlerini daha iyi anlarlar diye, onları bir araya toplamak fikri aklıma geldi.’ Türkiye Ayıları’ndan Gökay ‘Bilen Aile’ projesinin doğuşunu ve gelişmesini anlatıyor.KAOS GL
Umut Güner
Merhaba Gökay, hoş geldin. İlk soru doğal olarak "Ailen biliyor mu?" olacak.
Annem ve babam ayrılar; ben annem ve abimle yaşıyorum, ikisi de biliyorlar ama babama söylemeyi düşünmüyorum.
Ailenin ilk tepkileri nasıldı?
Ben önce abime söylemiştim. Üniversitede dersler bitip döndüğümde anneme de söylemeyi düşünüyordum. Ama bu konuda kesin kararımı verememiştim. Eve geldiğimde de, söylememe gerek olmadığı kararına vardım. Çünkü söylemem bir şeyi değiştirmeyecekti ve ben başka bir yükün altına girmek istemedim. Ama bir akşam abim anneme söyledi. Ben bir arkadaşımdaydım, abimden telefon geldi; "Annem çok fena, eve gel" diye, hemen gittim. Annem ağlamış, kendinden geçmiş, onu teselli etmeye çalıştım. Ama yanında bir arkadaşı daha vardı ve her ikisine birden laf anlatmak zorunda kaldım. İlk başta kabullenmedi, "seni normal yaşamına döndürmek için elimden geleni yapacağım, o zamana kadar bu tür düşünceler aklında olmayacak" dedi. Ben ise, "kabullendim, size söyleyecek güveni de kendimde buldum. Sana eşcinsel olduğumu söylüyorum, sen bana ne diyorsun" dedim. Ondan sonra, yavaş yavaş bir şeyler anlatmaya başladım. İlk başta kendimi anlatmakta zorlanıyordum. Ne demeliyim, nasıl anlatmalıyım diye... Psikiyatra gittik beraberce, doktor, ‘oğlunuz sağlam’ dedi. Ve annem şok oldu. Çünkü "oğlunuz hasta" denmesini bekliyordu.
Annen eşcinselliğini nasıl algıladı ve neler düşündü?
Medyadaki eşcinsel imajından etkilendiği kesin. Bunun yanında babamla boşanmış olmasının buna neden olabileceğini düşündü. Kendisini suçladı bir dönem, "bu, benim seni yetiştirme tarzımdan kaynaklı" dedi. Baba modeli aramamın etkisi olduğunu düşündü.
Sana, eşcinselliğine ve yaşamına dair soruları rahat sorabiliyorlar mı?
Nasıl ilişkiye giriyorsun diye sordu. Dominant mı, yoksa pasif mi olduğumu merak ediyordu. Hastalık kapacağımı düşünüyordu. Ben ona sevgiden, sevgililerden bahsettim. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda bilinçli olduğumu anlattım. Ama, sevgilimle tanışmaya hazır değildi. Nasıl tiplerden hoşlandığımı da biliyor. İlginç geliyor ona zaten.
‘Bilen Aile’ fikri nasıl doğdu?
Aileme açıldıktan birkaç gün sonra, Türkiye Ayıları'ndan Mali ve Murat'a kahvaltıya gittim. Onlara olayı anlattım. Ne yapmalıyım, nasıl tavır almalıyım diye tartışırken, bizlerin ailelerimizi anlamak konusunda yetersiz kaldığımızı; eşcinsel bireye sahip bir aileyi en iyi, başka bir eşcinsel bireye sahip ailenin anlayacağını düşündük. Aileler, anneler, babalar, arkadaşlar, kardeşler, tanıdıklar, akrabalar, birbirlerini daha iyi anlarlar diye, onları bir araya toplamak fikri aklıma geldi. Hep birlikte onları bilinçlendirmek ve onların birbirlerine soru sorarak kendilerini bilinçlendirmelerini sağlamak iyi olur diye düşündüm. Ama proje benden çıkmadı; zaten bilindik bir şeydi. Sadece ilk adım benden çıktı. Ama, her zaman olabileceğini düşünüyorum. Zaten bu hedeflenen bir şeydi.
Türkiye Ayıları'ndaki arkadaşların nasıl karşıladı bu fikrini?
Çoğu olumlu karşıladı ve sevinerek kabul ettiler ve fikir üzerinde tartışmaya başladılar. Karşı çıkanlar da oldu. Ailelerimiz için zor olabilir, onları bir araya getiremeyiz diye düşünenler oldu.
Toplantıda ailelerinize neyi anlatmayı hedeflediniz?
Bizim toplantıda vermek istediğimiz ilk şey, sadece seks için var olmadığımızdı. Eşcinselliğin bir tercih olmadığı, cinselliğimizin sadece kimliklerimizden biri olduğu, sevgimizi yönelttiğimiz cinsin kendi cinsimiz olması dışında, onların (heteroseksüellerin) yaşamlarından farklı şeyler yaşamadığımızı anlattık. Eşcinselliğin yanlış ya da hastalıklı bir şey olmadığına dair mesajlar vererek devam ettik. Böylece, ailelerin bilmelerinin dışında, bilinçlenmelerini sağlamaya ve ailelerimizle daha sağlıklı bir ilişkiyi nasıl kurabiliriz sorusuna cevap bulmaya çalıştık.
‘Bilen Aile’ toplantıları aileler için nasıl faydalı oluyor?
Ailelerimiz sadece, bizim kendi eşcinselliğimizi ve kendi yaşadıklarını biliyorlar. Bunun yanında, ne diğer erkek eşcinselleri, lezbiyenleri, travesti ve transeksüelleri ne de onların neler yaşadığını bilmiyorlar. Aile dışından örnekler gördüklerinde, başkalarının da aynı şeyleri yaşadıklarını öğrendiklerinde, hem bizi daha iyi anlıyorlar hem de bizim eşcinselliğimizden dolayı kendilerini suçlamaktan vazgeçiyorlar. Aileler, eşcinselliği tanıyor ve diğer aileler ile yaşadıklarını paylaşabiliyorlar. Benim, ailemle girdiğim iletişimin doğru bir yolda ilerlediğini düşünüyorum ama bu iletişimi kuramayanlar var. Travesti ve transeksüeller var, onların yaşadıkları sorunlar bizimkinden farklı ve onların ailelerine de ulaşmak önemli!
Toplantıya ailenin gelmesi bir süreç içinde oldu herhalde…
Aileme nasıl anlatacağımı ve bu sürecin nasıl devam edeceğini bilmediğim için de, devamı böyle olabilir diye düşündüm. Bu toplantı bir deneme toplantısı niteliğindeydi. Çok fazla ailemiz yoktu, sadece model olarak kardeş, akraba, arkadaş ve iş arkadaşı sıfatına sahip kişiler vardı. Eşi ve bebeği ile gelen bir biseksüel arkadaşımız da vardı. Ama sanırım, oradaki kişilerden en sorunlu olanı benim ailemdi, çünkü yeni öğrenmişlerdi. Diğer aile üyeleri ise, şok aşamasını çoktan atlatmışlardı. Toplantı ilerledikçe, ailelerin çoğu soruları cevaplandı ve hep birlikte konuştukça, hep birlikte rahatladılar.
Toplantıda annen nasıldı ve toplantının geri bildirimlerini nasıl aldın?
Ben anneme gittiğim yerlerden zaten bahsediyordum. Az buçuk nasıl bir yere geleceğini biliyordu. Toplantı yerine ilk gelen de annem oldu. On dakika sonra, gelenler olunca rahatlamaya başladı. Toplantının başında çok heyecanlıydı. Sonradan açıldı. Dinlerken korkularını söyleyebildi, bir ara ağladı. Çünkü, "hep böyle geldim, böyle gideceğim" deyince, değişmeyeceğimi duyunca, bir de toplumun önyargılarından konuşunca ağlamaya başladı. Panik içinde düşünerek dinliyordu. Bir ara sus pus oldu. Her an sevineceği bir şey duyacağını düşünüyordu sanırım. Kendisi kabullenme aşamasına geldi, ama toplumun önyargılarından kaynaklı, bir türlü rahatlayamadı.
Abin nasıl karşıladı? Toplantıya geldi mi?
Gelmedi. Ama o sıralar Ankara'da değildi, eğer olsaydı gelirdi sanırım. İlk söylediğimde şaka yaptığımı sandı. Sonra sessiz kaldı. Ama altından kalkamadı, benimle ne konuşacağını bilemediği için anneme söyledi. Şu ara, abimle bu konuda çok fazla konuşmuyoruz. Beni kabul ediyor ama bir yandan da toplumun değer yargıları ağır basıyor.
Toplantı senin için nasıl geçti?
İlk başta, panik içinde herkes birbirine bakarken, belli bir süre sonra herkes rahatladı. Bizim grup içindeki rahat etkileşimimiz ailelerimize de yansıdı. Ve daha sıcak bir ortam yaratabildik. Zaten, ev ortamını tercih etme sebebimiz de bu rahatlığı ve sıcaklığı sağlamaktı. Ailelerimiz oradaydı, biz oradaydık. Sonucunda hepimiz, eşcinsellikle ilgili yaşadığımız anları anlattık ve birbirimizi daha iyi anladık. Güzel bir toplantı oldu, en azından ailem benim arkadaşlarımla tanıştı, kendi gibi düşünen ve aynı duyguları yaşayan insanları gördü.
Toplantı sonrasında annenin değiştiğine dair ipuçları var mı? Ya da seni şok edecek bir şey söyledi mi?
Annem, duygularını içine atar genellikle; gülerek "iyi oldu, arkadaşlarını gördüm" dedi. Bana karşı tavırları değişti. Durup dururken konuyu açmamaya başladı. Bu da onun rahatladığını gösteriyor. Eşcinsellik hakkında kitaplar okuyacağım dedi. Arada bir şaka bile yapmaya başladı.
Güztanbul'daki toplantıda hepimiz ağladık. Ben kendi adıma bunun çok büyük bir adım olduğunu düşünüyorum. Biz eşcinseller benzer sorunlar yaşıyoruz, ama ailelerimiz de benzer sorunlar yaşıyor. Onların desteğine ihtiyacımız var. Sen bu konuda ne düşünüyorsun?
"Bilen aile" ile, ailelerimizin bizi daha iyi anlaması ve bizi desteklemeleri sağlanabilir. Toplumun en önemli parçalarından biri aile ve aileye out olmamızın nedeni de ailenin desteğini almak, kendini kabul ettirmek. Bilen aile toplantılarıyla, bu daha sistematik olabilir. Sokakta, okulda heteroseksüel gibi davranıyorsun ama aileye out olmakla, en azından evde rol yapmaktan kurtuluyorsun. Sokakta, orada, burada daha sağlam duruyorsun. Karşına çıkan bir aksilikte, ailen ve arkadaşlarının desteği ile, mücadele edebiliyorsun. Annem, kaygılarını bir başkasına anlatacak, bir başkası annemden bilgi alacak ve başkalarının değişmesine neden olacaktır. Diğer ülkelerde, aileler de eşcinsellerle birlikte yürüyebiliyor, onları destekliyorlar.
Bilen Aile toplantısının devamı gelecek mi? BaharAnkara bunun için çok geç değil mi? Bu konu da bir şeyler yapmayı düşünüyor musun?
Ailelerin bu yönde isteği daha önemli. Toplantılar daha da geniş olmalı. Biz "bilen aile"yi sadece Türkiye Ayıları için değil, tüm grupların yer alabileceği bir proje olarak düşünmüştük. İlk toplantının Türkiye Ayıları ile sınırlı kalmasının nedeni, nasıl olacağını ve ne olacağını bilmediğimiz içindi. Bu, zaten bir deneme toplantısıydı. Güztanbul sırasında devamı getirildi. Biz, iki ayda bir yapılan düzenli toplantılar olabilir diye düşünmüştük. Ama bu konuda diğer gruplar ile birlikte çalışmak ve aileleri de unutmamak gerekiyor. Kısa zaman içinde olması, sıcağı sıcağına yapılması, önümüzü de açar. Herkesin bunun devamını getirmek isteyeceğini düşünüyorum; ben de elimden geleni yapmaya çalışacağım.
Aileni, eşcinselliğe dair okuması için internet kafeye götürdün ama neden Kaos Kültür Merkezine getirmedin?
Sık geldiğim ve bu sayede benimsediğim bir ortam olsaydı, getirirdim. Ama değildi. Şu an kendime daha yakın hissettiğim bir mekan, ailemi de getirebilirim. Aslında, ben deneme toplantısını Kaos GL'de düzenleyelim demiştim, çok güzel hazır bir ortam var diye. Ama ev ortamının deneme toplantısı için daha rahat ve sıcak olabileceğini düşünmüştük.
‘Bilen Aile’ için ileriye dönük neler düşünüyorsun?
‘Bilen Aile’nin asıl amacı, ailelerin bizim dışımızda bir araya gelmeleri. Dernekleşmesi ise çok güzel olur. Ailelerin bizi her konuda destekleyecek bir konuma geleceklerini düşünüyorum, çünkü bizim için kaygılanıyorlar ve toplumun değişmesi için bir şeyler yapmaya hazır bir hale gelebilirler.
Hatta, kendilerinin koordine edecekleri eylemler, toplantılar düzenleyebilirler diye düşünüyorum. Ama burada, aileyi bilinçlendirmek önemli, gerçekten doğru bir şeyler yaptıklarına inanmaları gerekiyor. Aşama aşama ilerleneceğini düşünüyorum. Sosyal etkinliklerle, ailelerin bir araya getirilmesi sağlanarak bir yandan da dernekleşme gibi bir sürece girilebilir. Pratik hayatta hem aileye hem de eşcinsel bireye yardım edebilecek projeler geliştirilebilir. Gelecek için Ankara'da veya bütün Türkiye'de bu toplantıların arkasının gelmesini diliyorum.
Son olarak eklemek istediğin bir şeyler var mı?
Başta grup arkadaşlarıma, yani Türkiye Ayıları'nın diğer üyelerine, özellikle evlerini deneme toplantısına açtıkları için Mali ve Murat'a teşekkür ediyorum. Ayrıca Kaos GL'ye bu söyleşi için teşekkür ediyorum.
Ben de Kaos GL adına sana teşekkür ediyorum.
Kaynak: Kaos GL dergisi, Aralık 2002 Ocak 2003, Sayı 14
Etiketler: insan hakları, aile
