‘Öğretmenler Odasında LGBT Konusunu Nasıl Gündeme Getirebiliriz?’

Ankara’da yapılan Eğitim Forumu’nda, LGBT öğrenci ve eğitimcilerin yaşadığı sorunlar ve alternatif çözüm yolları tartışıldı.

 

Kaos GL’in hafta sonunda Ankara’da düzenlediği Eğitim Forumunun birinci oturumu, “Eğitim “Ovasında” Karşılaşmalar; Öğrencilerin ve eğitimcilerin alanda yaşadığı sorunlar, birlikte mücadele olanakları” başlığı ile yapıldı.

 

Kolaylaştırıcılığını Yasemin Şafak’ın yaptığı oturumda, eğitimciler ve öğrenciler eğitim alanında LGBT öğrenci ve eğitimcilerin yaşadığı sorunlar ve bu sorunlara karşı alternatif çözüm yollarını tartıştı.

Ankara’dan bir rehber öğretmen, “LGBT öğrencilere nasıl yaklaşılması gerektiğini bilmiyorum. Öğrenci bu konuyu ret ediyor ve konuşmak istemiyor.” diye konuştu.

 

Her durumda rehber öğretmen müdahale etmeli midir? Nasıl müdahale etmelidir? Hangi müdahale doğru ve yerinde müdahaledir? sorularına rehber öğretmenin “kişi/olay” bazlı yanıt vermesi gerektiğinin altını çizen Yasemin Şafak şunları söyledi: “Bütün öğretmenler homofobik veyahut ayrımcı değil ama öğretmenler ne yapabileceğini bilmeyebiliyor. N ne yapacağım, nasıl iletişim kuracağım ve onu yönlendirmeden nasıl destek olacağım sorusu hep zihinlerimizde yer tutuyor.”

 

İstanbul’dan resim öğretmeni Esin, yedinci sınıfta öğrencilerden biri bir başka arkadaşı için “top ….” yazmış. Bu tahtaya bu yazıyı kim yazdı dedim, kimse söylemedi, bunu yazan öğrenci akran zorbalığı yapan bir öğrenci, hakaret ve küfür mantığı ile yazıyor. İkazlarımı dinlemedi. Ve çocuğu sert bir şekilde uyarmak zorunda kaldım, diğer öğretmen arkadaşlar “iyi yaptın” dediler, ama ben iyi yapmadığımı biliyorum ama ne yapacağımı bilmiyorum.

 

Yasemin Şafak, “zorbalığa maruz kalan LGBT öğrenciye nasıl destek olurum, LGBT öğrenciye zorbalık yapan öğrenci ve öğretmenlere nasıl müdahale edebilirim, Zorbalığa maruz kalan öğrenciyle nasıl çalışacağım” sorularının önemli olduğunu, zorbalığa maruz kalan LGBT öğrenciden önce zorbalık yapan öğrenciyle çalışmak gerektiğini ve LGBT öğrencinin çevresiyle çalışmanın sınıf ortamını daha özgürleştirici ve demokratikleştirici bir tavır olduğunu dile getirdi. Zorbalık yapan öğrenci ve öğretmenin aynı kategoride değerlendirmemek gerektiğini, zorbalık yapan öğretmenler için hukuki yolların bile denenebileceğini forum sırasında ortaklaşılan alanlardan biri oldu.

 

Ankara’dan bir rehber öğretmen: Bir kız öğrenci hakkında erkek gibi davrandığı için lezbiyen olduğunu söylediler. Bende buna itiraz ettim. Öğrencilerin, cinsel yönelimlerine veyahut cinsiyet kimliklerine ilişkin bir gündem yokken, çoğu zaman öğretmenleri tarafından “cinsel yönelim/cinsiyet kimliği” atanıyor. Bu öğrenci, lezbiyen, gey, trans diyorlar. Bu da çocuğun okul içinde yaftalanmasına neden oluyor. Bunu yaparken de sadece sterotip yargılardan hareket ediyorlar!

 

Rehberlik araştırma merkezinden bir öğretmen: LGBT öğrenci fark edildiğinde, öğretmenleri tarafından öğrenciler rehberlik araştırma merkezine yönlendiriliyor ve bu çocuğu heteroseksüel yapmamızı istiyorlar ve bu çocuğu tecrit edecek, kaynaştırma öğrencisiymiş gibi davranmamız bekleniyor.

 

İstanbul’dan bir rehber öğretmen: “Biyoloji öğretmeni öğrenciye sen topsun diyor. Çocuğun yanında olmaya çalıştık, veli ile destek olmaya çalıştık. Öğretmenin tavrından sonra okulda sınıf ortamında taciz devam etti. Rehberlik servisi sessiz kaldı, öğretmeni diğer öğretmenler desteklemeye çalıştılar. Öğretmenler odasında bunu konuşmak başlı başına bir sorun zaten. Sonuçta bu öğrenci başka bir sebepten dolayı başka bir okula gitti.”

 

Balıkesir’den trans bir katılımcı: “Edebiyat ve Biyoloji öğretmeni beni fark edip annemi çağırdılar ve öğretmenin önerisi ile hormon kullanmaya başladım. Biyoloji öğretmeni her şeyi biliyor, ama doğadaki trans, eşcinsel ve interseksüel canlıları niye bilmiyor.”

 

Malatya’dan rehber öğretmen: “İmam hatip lisesinde psikolojik danışman olarak çalışıyorum, benim lgbt öğrencilerimden birisi şu anda üniversite öğrencisi ve ben ondan çok şey öğrendim, okul idaresiyle, diğer öğretmenlerle ve zorba öğrencilerle mücadele etmeye çalıştım. Öğrencim o zaman çok rahat açılmak istiyordu. Yanlış olduğunu bildim halde, toplumsal cinsiyet rollerine uyması konusunda ikaz ediyordum. Kaos GL’nin geçen ay Malatya’da yaptığı eğitimde, öğretmenlerin de okul pdr uzmanlarının da LGBT konusunda çok eksik olduğunu gösterdi. Bireyleri olduğu gibi kabul etme temel ilkesini bile görmezden gelebiliyorlar LGBT öğrenciler söz konusu olduğunda.”

 

İstanbul’dan bir öğretmen: “LGBT eğitimciler de aynı sıkıntıyı yaşıyorlar. Bizim öğretmenimiz travesti dediler. Okula gidip gelirken can güvenliğim tehdit altında idi. Okul müdürü, beni uyardı, “sizi dağa kaldırılırlar” dikkat edin diye.”

 

Muğla’dan akademisyen bir katılımcı: “LGBT meselesi ile çalışıyor olmak başlı başına bir probleme dönüşüyor ya sizin LGBT olduğunuzu düşünüyorlar, bunu düşünürken de LGBT olmanın kendisinin kötü bir şey olduğunu düşünüyorlar. Kampüsümüzde üç senedir HKB etkinlikleri yapıyoruz ama halen dirençle karşılaşıyoruz. Özellikle akademide meşru olduğu düşünülen bir hiyerarşi var. Bu hiyerarşinin altında bir yerde iseniz yaptığınız çalışmalar da değersizleştiriyor.”

 

Ankara’dan bir öğretmen: “Fazla nezaket ve yumuşaklık olma haliyle LGBT olma hali karıştırılıyor. Toplumsal cinsiyet rollerine uymadığımız zaman eşcinsel, trans ya da biseksüel olarak kodlanabiliyoruz. Görünen feminen davranışlar LGBT’ye ışık tutmayabilir.”

 

Ankara’dan bir katılımcı: “LGBT alanında çalışırken genellikle “sorun” odaklı çalışıyoruz, bir sorunun olması, çocuğun ifşa olması bekleniyor, çocuk ifşa olmayabilir. LGBT çocuklar toplumsal cinsiyet rollerine her zaman uymayacak diye bir kural yok, bu yüzden sadece “sorun” olduğunda, öğrenciler görünür olduğunda değil, görünür olmadıklarında da çevreyi nasıl değiştirebilirizi rehber öğretmenlerin dert etmesi lazım.” 

 

Ankara’dan bir dersane öğretmeni: “Öğrenciler okulda geçirdikleri zamandan çok zamanı dershanede geçiriyor ve dershanede sınav odaklı çalışan bir rehberlik servisi var. Öğrenciler bütün boş zamanlarını dershanede geçirmek zorunda kalıyorlar. Eğitim alanında LGBT öğrencileri eğitim ortamını nasıl iyileştiririz sorusunu sorarken dershane ortamını da göz ardı etmemek lazım.

Yasemin Şafak, oturumun sonunda cevaplanması gereken soruları çıkartı ve özellikle homofobi ve transfobiye karşı mücadele eden eğitimcilerin bu soruları gündemlerine almaları gerektiğini dile getirdi:

 

“LGBT çocuğu destekleyen öğretmenler, öğretmenler odasında neler yaşıyor?”, “İyi örnekleri nasıl çoğaltabiliriz?”, “Yurtta kalan LGBT öğrencilerin maruz kaldığı ayrımcılıklar”, “Görünür olmayan LGBT’lerin maruz kaldığı ayrımcılık ve şiddet?”, “LGBT’leri kurbanlaştırmadan nasıl bir süreç izleyeceğiz?”, “Sosyal dengelerini nasıl kuracak, rehber öğretmenler nasıl destek verecek?”, “Zorbalık yapan öğretmen ve öğrenciler için neler yapılabilir. O hukuki sürecin basamakları nelerdir öğretmenler için?”, “Çocuk için başvuracağımız doğru adresler neler?”, “Aile ve çocuğu bilimsel bilgi verecek uzmanlara nasıl yönlendirebiliriz?”, “Öğretmenler odasında LGBT konusunu nasıl gündeme getirebiliriz?”, “İyi örnekleri nasıl çoğaltabiliriz?”, “O kanalı nasıl oluşturacağız, kimlerle oluşturacağız, öğretmen olarak öğrencinin sınırlarını korumanın sınırı nedir?”, “Rehber öğretmenlerin direncini nasıl kıracağız?”, “Tehdit ve zorbalık yasal müdahale yorumuz ne olacak? nereden destek alacağız? Belirli bir sistematik var mı? Durumdan duruma değişiyor mu?”