07/04/2020 | Yazar: Damla Umut Uzun
Macaristan’da hükümetin torba yasa tasarısı, transların resmî kayıtlardaki cinsiyet hanesini ve isimlerini değiştirmeye yönelik haklarını ellerinden alıyor.
Fotoğraf: Kasznár Katalin - 24. Budapeşte Onur Yürüyüşü 2019
Macaristan hükümeti yasal cinsiyet tanıma düzenlemelerini yasaklamayı planlıyor. 31 Mart’ta Başbakan Yardımcısı Zsolt Semjen, transların kimliklerindeki cinsiyet hanesini ve isimlerini değiştirmeye yönelik haklarını ellerinden alan bir torba yasa önerisi sundu.
Bu hamle tam da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin cinsiyet ibaresi ve isimlerini 2018’den beri değiştiremeyen 23 trans kişinin Macaristan'a ortak davasını iletmesinden sadece iki hafta sonra gerçekleşti. Taraflar 4 Haziran'a kadar bir anlaşmaya varmadıkça, Strazburg Mahkemesi davanın esası hakkında karar verecek. Başvuran 23 kişiyi Transvanilla Trans Derneği yasal olarak temsil ediyor.
Yasanın gerekçesi de ayrımcı
Sunulan torba yasa, resmi kimlik kartlarındaki “cinsiyet” ibaresinin “doğumdaki cinsiyet” olarak değiştirilmesi ve “doğumdaki cinsiyet” ibaresinin de daha sonra değiştirilemeyeceğine dair sıkı düzenlemeler getiriyor. Taslağın açıklamasında şu ayrımcı ifadeler yer alıyor:
“Nüfus idaresi kayıtlarına geçen cinsiyet, doktorlar tarafından belirlenen bulgulara dayanır. Nüfus kaydı, aksi ispatlanana kadar içerdiği gerçekleri ve hakları tasdik eder, bu nedenle hak oluşturmaz. Bununla birlikte, nüfus kaydı tarafından beyan edilen cinsiyet hak veya yükümlülük oluşturabilir ve bu nedenle doğumdaki cinsiyetin tanımlanması gerekir. Biyolojik cinsiyetin tamamen değiştirilmesinin imkansız olduğu göz önüne alındığında, bunu nüfus kaydında değiştirilemeyeceğini kanunun içine dahil etmek gerekir.”
“Yasayı kınıyoruz”
Transvanilla Derneği taslağı şöyle eleştiriyor:
“Transvanilla olarak trans kişilerin cinsiyet tanıma hakkını reddeden, kendi kaderini tayin hakkını ihlal eden ve ulusal ve uluslararası insan hakları standartlarına karşı çıkan yasayı kınıyoruz. Derneğimiz, hükümeti tasarı kapsamında yer alan belediye yetkileri konusunda daha önce yaptığı gibi tasarıyı yeniden değerlendirmeye çağırıyor.
“Daha önce raporladığımız gibi Macaristan, cinsiyetin tanınmasını yasalarla düzenleme konusunda uygun yasal önlemleri almayan birkaç AB üye ülkesinden biri. 2003’ten bu yana trans kişiler kimliklerindeki cinsiyet ibaresini ve isimlerini değiştirebiliyor olmasına rağmen bu konuda kapsamlı bir prosedür bulunmuyor.
“Transvanilla Trans Derneği, topluluğumuz için mücadeleyi sürdürmeye devam edecektir. Mevcut durumun neden olduğu tüm hayal kırıklığını ve endişeyi anlıyoruz ve bu konuda yardımcı olmak için elimizden geleni yapacağız. Ulusal ve uluslararası temas ve ortaklarımızın yardımıyla, durumu düzeltmek için kullanabileceğimiz uluslararası veya ulusal insan hakları mekanizmalarını ve araçlarını haritalayacağız.”
Etiketler: insan hakları, yaşam, dünyadan
