02/03/2020 | Yazar: Yıldız Tar
Çankaya Belediyesi’nin 8 Mart etkinliklerinde karikatür ve toplumsal cinsiyet konuşuldu: LGBTİ+’ların kendi hayatlarından yola çıkarak çizdikleri inanılmaz güçlü ve eğlenceli olabiliyor.
Çankaya Belediyesi’nin “Bir gün değil her gün 8 Mart” diyerek duyurduğu Eşitlik ve Farkındalık Ayı programı kapsamında çizgilerle toplumsal cinsiyet eşitliği konuşuldu.
Bugün (2 Mart) Çağdaş Sanatlar Merkezi Gülten Akın Salonu’nda yapılan paneli Kaos GL’den Sengül Kılınç modere etti. Panelde Kaos GL’den karikatürist Aslı Alpar ve Bayan Yanı’ndan karikatürist Ramize Erer konuştu.
Kılınç, zor zamanlarda söz üretmenin ve söz üretme kanallarını konuşmanın önemine değinerek sözü Ramize Erer’e verdi. Ramize Erer, “Kötü Kız” karakterini ve serisini Radikal’de çizmeye başladığını hatırlatarak, “O güne kadar ben hep mizah dergilerinde çizerdim. Ancak gazete farklı. Gazete okuru daha ciddi meseleler bekliyor. Politika bekliyor ancak politikadan da anlaşılan politikacıların söyledikleri. Yani aslında hayattan kopuk bir hal var” dedi.
“Kafalarındaki kadın tanımına sizi uydurmaya çalışıyorlar”
Erer, Radikal’de çizmeye başlamadan Cumhuriyet gazetesinden de “ahlaksızlık” gerekçesiyle atıldığını hatırlattı ve şöyle devam etti:
“İlişkileri çiziyordum. Bir gün atıldığımı öğrendim gazeteden. O adamın kafasını o kadının eteğine neden o kadar yakın çizmişim diye. Şok oldum tabi. Ben mizah dergisi çizeriydim ve böyle bir durum beklemiyordum. Tam atıldığım sırada Radikal’den teklif geldi ve “Kötü Kız”ı Radikal’de çizmeye başladım.
“Basında ilk defa kadınlardan ve kadınların arzularından bahseden bir seriydi Kötü Kız. Erkeklikle ilgili her şeyden bahsedilebiliyor ama kadınların arzularından bahsetmesi hoşa gitmiyor. Kadınlar söz konusu olduğunda özellikle çizgi konusunda hep onların ahlak anlayışına göre ‘ahlaklı’ olmamız bekleniyor. Kafalarındaki kadın tanımına sizi çizer olarak da uydurmaya çalışıyorlar. Hanım hanımcık olmanızı bekliyorlar. Bir sınır çizerek sizin orada durmanızı bekliyorlar. Bütün çizerlik hayatım boyunca bunlarla baş etmesini öğrenmek durumunda kaldım.”
“Sen kızsın ya o yüzden basacaklardır!”
Ardından Aslı Alpar kendisinin çizgiyle tanışma ve çizerlik hikayesini anlattı. Ramize Erer’in Kötü Kız’ının hayat kurtardığını söyleyen Alpar, “Çok iyi bir karikatür okuruydum lisedeyken. Benim dönemimde karikatür almayana liseli denmezdi. Karikatürlerde hep heteroseksüel erkekler ve onların bakışı hakimdi ancak Ramize Erer’in Kötü Kız’ı gibi işler çok mutlu ederdi. Daha sonra üniversitede çizmeye başladım. Üniversite bitti, işsiz kaldım, kötü işlerde çalıştım. O arada çiziyordum. Arkadaşlarımın teşvikiyle aldım dosyamı Penguen’e gittim. Erkek çizerlerin olduğu bir oda vardı. Karikatürleri çok cinsiyetçiydi ve karikatürlerini tartışıyorlardı. İşlerimi gösterdim. Bir işimi beğendiler. Haftaya yayınlamak istediklerini söylediler. Tam kapıdan mutlu mesut çıkacakken bana salonda bekleyen çocuklar neden neşeli olduğumu sordu. Basılacağını söylediğimde bana “Sen kızsın ya o yüzden basacaklardır” dediler. Acayip moralimi düşürmüştü” dedi.
“Biseksüel kadın çizgilerim dergilerde yer almıyordu”
Karikatür dergilerinde güncel politik işlerinin yayınlandığı ama biseksüel bir kadın olarak biseksüel kadınlığa dair çizimlerinin yayınlanmadığını hatırlatan Alpar şöyle devam etti:
“Neden diye sorduğumda okur kitlelerine uygun olmadığını söylüyorlardı. Ben de o işlerimin yayınlanmasını istiyordum. Sebep cinselliğe dair olması da değildi. Cinselliğe dair çok fazla çizim de var mizah dergilerinde. Sebep bir iktidar meselesi olan toplumsal cinsiyet meselesinde çuvallamalarıydı. Mizah, düşene bir tekme daha atmaz. İktidarı hedef aldığında mizah olur.”
Alpar, Kuir Karikatür Atölyeleri’nden de bahsederek, “LGBTİ+’ların kendi hayatlarından yola çıkarak çizdikleri inanılmaz güçlü ve eğlenceli olabiliyor. Bu atölyeler insanların kendi hayatlarındaki mizahı ortaya çıkartıyor” dedi.
Bayan Yanı’nın 2018 kapağını Ramize Erer'e sorduk
Panelin soru cevap bölümünde Ramize Erer, Bayan Yanı’nın 2018 Şubat kapağındaki homofobiye ilişkin sorumuzu yanıtladı. Bayan Yanı kapağındaki çizimin üstüne yazılan “İstanbul’da genç kadın görümcesiyle kaçtı. Haber geride kalanlar, özellikle iki genç kadının bebekleri için üzücü. Umarız tatsız sonuçlanmaz ancak Türkiye’nin kadına yönelik hallerine bakınca işler buraya varabilir (!)” ifadelerinde “geride kalanlar için üzücü”, “işler buraya varabilir” gibi ifadelerle lezbiyenliğin ve kadın kadına cinsellik ve aşkın aşağılandığını, istenmeyen bir durum olarak gösterildiğini hatırlatmamız üzerine Erer şöyle dedi:
“Çizimimde homofobik, lezbiyenleri aşağılayan bir yan yoktu. Ancak üzerine yazılan yazıyla birlikte böyle düşünüyorsunuz sanırım. Ben de o yazıyla o karikatürün yayınlanmaması gerektiğini düşünüyordum. Hatta o yazı olacaksa karikatür yer almasın da dedim. Çizgimin arkasındayım ancak o yazıdan dolayı Facebook’ta bir şeyler de yazdım o zaman. Özür dilerim de o yazıdan dolayı. Ama ben zamanında Radikal’de dünürleri de seviştirdim. Bu karikatürü de kutlamak amaçlı çizmiştim ama o yazı ile birlikte benim de istemediğim, talihsiz bir şey oldu.”
Etiketler: kadın, kültür sanat
