19/03/2019 | Yazar: Yıldız Tar
Kaos GL’den sosyal hizmet uzmanı Defne Işık’la mülteci LGBTİ+’larla sosyal hizmeti konuştuk.
Kaos GL’den sosyal hizmet uzmanı Defne Işık’la mülteci LGBTİ+’larla sosyal hizmeti konuştuk: Güçlenme, danışanın kendi hayatını idame ettirecek duruma gelmesi, sığınma süreci için büyük önem arz ediyor.
Dünyada 1983 yılından bu yana her yıl Mart ayının üçüncü Salı günü Dünya Sosyal Hizmet Günü olarak kutlanıyor.
Sosyal hizmet uzmanları, hakları ihlal edilen kişi ve grupların bu haklara erişimleri önündeki engellerin kaldırılmasında önemli bir rol oynuyor. Dünya Sosyal Hizmet Günü’nde sosyal hizmet uzmanlarına bu rolü sorduk.
Kaos GL Derneği Mülteci Çalışmaları Programı’ndan sosyal hizmet uzmanı Defne Işık, mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanlarının nelere dikkat etmesi gerektiğini KaosGL.org’a anlattı.
Mülteci LGBTİ+'larla sosyal hizmet uygulaması neden gerekli ve önemli?
Mültecilerle sosyal hizmet tıpkı LGBTİ+, aile, genç, yaşlı, çocuklarla sosyal hizmet gibi sosyal hizmetin çalışma alanlarından birini oluşturur. Fakat söz konusu mülteci LGBTİ+’lar olduğunda spesifik olarak bazı ihtiyaçların, sorunların göz önünde bulundurulması gerekiyor. Mülteci LGBTİ+’lar yeni bir ülkeye geliş, yabancı bir toplum, yabancı bir dile alışmaya çalışırken, yabancı düşmanlığının yanı sıra homofobiye karşı savaşmak durumunda kalabiliyorlar. Maruz bırakıldıkları homofobi Türkiye nezdinde değil, geldikleri ülkeden beri süregelen bir olgu olduğundan mutsuzluk, umutsuzluk ve yalnızlık hissini pekiştiren bir noktada yer alıyor. Bu bağlamda, uygulamada sosyal hizmetin hem ekolojik hem de sistem yaklaşımının önemi ortaya çıkıyor. Çevresi içinde birey; çevresinde barındırdığı ve kendinin de içinde bulunduğu sistemler neler, nasıl etkileniyor, baş etme mekanizmaları neler, güçlü olduğu ve zayıf olduğunu hissettiği durumlar hangileri... bunları konuşmak gerekiyor.
Mülteci olmak evet bir statü, yaşamsal bir dönem ve kimlik ancak danışanları sadece bu kimlikleriyle değerlendirmemek, süreci buna göre ilerletmemek gerekiyor. Süreci sağlıklı sürdürmek de süreç içerisinde sosyal hizmet kuramsalının sürekli göz önünde bulundurulmasını gerektiriyor.
Sığınma/mültecilik deneyiminde yaşanan sürecin, bu sürece girişin travma sonrası sürece benzer olduğuna dikkat edilmesi gerekiyor. Mülteci LGBTİ+’ların yaşadıkları süreç, psikolojide sözü geçen süreğen travmatik strese sebep olabilir. Bunun yanında mensup oldukları azınlık dahilinde bir diğer stres modeli olan azınlık stresini yaşayabiliyorlar.
Kimlikten dolayı alınmış ölüm tehdidi, cezalar; bunların sonrasında başka bir ülkeye geçiş – ki bu geçiş bazen çok zorlu yollar aracılığıyla oluyor- danışanın kendini güçsüz hissetmesine sebep olabiliyor. Bu durumda; güçlenme, danışanın kendi hayatını idame ettirecek duruma gelmesi, sığınma süreci için büyük önem arz ediyor.
Mülteci LGBTİ+'larla sosyal hizmet uygulamasında genel olarak nelere dikkat edilmeli?
Sosyal hizmet uzmanı, sığınmacı/mülteci danışanın süreç içerisinde verdiği tepkilerin ‘olağanüstü durumda vermiş olduğu olağan tepkiler’ olduğunun farkında olmalı ve buna göre hareket etmelidir.
Sosyal hizmet uzmanlarının rolleri üzerinden nelere dikkat edilmeli konusuna değinmek istiyorum. Öncelikli olarak danışmanlık rolünde yukarıda da sözü geçen hassasiyet konularının göz önünde bulundurulması daha yararlı olacaktır.
Yalnızlık hisseden mülteci LGBTİ+’lar için toplumda bütünleştirme, kaynaklara ulaşım – kaynaklara ulaşım daha çok maddi olarak düşünülse de insan ilişkileri de komünite içerisinde büyük kaynak olabilmekte- büyük önem taşıyor. Yerel sosyal hizmet örgütleriyle iş birliği içerisinde olmak bu noktada büyük önem arz ediyor.
Bilgi verme, dolaşımdaki yanlış bilgilerin önüne geçmek, danışanların süreçte daha rahat ilerlemesini sağlamak için üstünde durulması gereken bir diğer roldür. Hem mülteci/sığınmacılar kendi aralarında hem de Türkiye toplumu tarafından birçok yanlış bilgiye sahip olabiliyorlar.
Yani aslında mülteci LGBTİ+’larla çalışırken dikkat edilmesi gerekenlerle, Türkiyeli LGBTİ+’larla çalışırken dikkat edilmesi gerekenler arasında büyük farklar bulunmuyor. İki uygulama da insan haklarını ve sosyal adaleti temel almalı, homofobik ve zenofobik olmayan bir sosyal hizmeti amaçlamalıdır.
Dünya Sosyal Hizmet Günü hakkında
Birleşmiş Milletler’in de bir partneri olan ve Türkiye’den Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nin (SHU-DER) de parçası olduğu Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu (IFSW), 2012'den beri, Birlemiş Milletler gündemine paralel olarak küresel gündemler belirliyor ve iki yılda bir değişen gündemlerle küresel politika çalışmalarına katkı veriyor. 2019-2020’de bu gündem İnsan İlişkilerinin Öneminin Desteklenmesi olarak belirlendi.
Kaos GL’de mülteci LGBTİ+’lara danışmanlık sağlayan sosyal hizmet uzmanı ne yapar?
Kaos GL’de mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanı yıl boyunca belirli aralıklarla uydu kentlere ziyaretler gerçekleştirir, mülteci LGBTİ+’larla yüz yüze görüşmeler yapar. Bu görüşmelerde hukuki ve sosyal danışmanlık sağlar. Uydu kentlerde düzenlenen eğitimlerin ve sosyal etkinliklerin organizasyonunda görev alır. Görüşmelerin, eğitimlerin ve sosyal etkinliklerin güvenli bir ortamda yapılmasına dikkat eder. Sosyal hizmet uzmanı uydu kent ziyaretlerinin dışında telefon ve mail yoluyla hukuki ve sosyal danışmanlık verir.
Sosyal hizmet uzmanı sığınma prosedürü, uydu kentler, hak ve yükümlülükler, yaptırımlar konularında danışanların bilgiye ulaşmasını sağlar. Hukuki desteğe ihtiyacı olan danışanları başta Kaos GL’nin avukatları olmak üzere avukatlara ve barolara yönlendirir.
Maddi destek talebinde bulunan danışanları sosyal hizmet uzmanı yerellerde maddi destek sağlayan kurumlara yönlendirir. Bu kurumlarda çalışan meslek profesyonelleri ile iletişim kurar.
Bedensel ve ruhsal sağlık konularında Kaos GL ile iletişime geçen danışanları ulaşılabilir, homofobik ve transfobik olmayan hastane ve doktorlara yönlendirmeye çalışır. Farklı şehirlerde sağlık hizmetleri yetersiz ise yeterli olan en yakın şehre yönlendirme yapar. Hastanelerden randevu alma süreçlerinde danışanlarla birlikte hareket eder.
Trans geçiş ve hormon kullanım süreçleri konularında danışanların bilgiye ulaşmasını sağlar. Türkiye’de bu süreçlere hâkim olan çok az sayıda hastane olduğu için yetkin hastanelere yönlendirme yapar. Hormonlara erişimlerinin olmadığı durumlarda gerekli kurumlarla iletişim kurar.
Eğitim hayatına devam etmek isteyen mülteci LGBTİ+’lara sosyal hizmet uzmanı prosedür hakkında bilgi verir. Dil öğrenmek isteyen danışanları yerellerde kurs veren kurumlara yönlendirir.
Kaos GL kendi şehrindeki LGBTİ’ler ve LGBTİ oluşumları ile tanışmak isteyen danışanların ise o şehirlerdeki aktivistlerle ve LGBTİ toplulukları ile iletişime geçmesine yardımcı olur. Farklı şehirlerde düzenlenen ve danışanların entegre olabileceği etkinlikleri paylaşır.
Tercüme desteğine ihtiyaç olduğu durumlarda bu desteğin sağlanabilmesi için ilgili şehirlerdeki mültecilerle çalışan kurumlarla iletişim kurar.
Farsça konuşan mülteci LGBTİ+’lar her Salı 10:00-18:00 saatlerinde 0545 340 82 12 numaralı telefon aracılığıyla, Arapça konuşan LGBTİ mülteciler her Perşembe 10:00-18:00 saatlerinde 0541 720 79 23 numaralı telefon aracılığıyla Kaos GL ile iletişime geçebilirler. Mail danışmanlıkları refugee@kaosgl.org adresi üzerinden Türkçe ve İngilizce olarak devam ediyor.
Dosyadaki söyleşilerin tamamı:
“Sosyal çalışmacının dostlukla ilgili LGBTİ+ hareketinden öğreneceği çok şey var”
“Sosyal hizmetleri heteronormativiteden arındırmak gerekiyor”
“Sosyal hizmet uzmanı, süreci mülteci LGBTİ+’larla birlikte yürütmeli”
Mülteci LGBTİ+’lar ve sosyal hizmet: Süreğen travmatik strese karşı güçlenme
Etiketler: insan hakları, sosyal hizmet
