19/03/2019 | Yazar: Yıldız Tar
Kaos GL’den sosyal hizmet uzmanı Koray Arkadaş, mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanlarının dikkat etmesi gerekenleri anlattı.
Kaos GL’den sosyal hizmet uzmanı Koray Arkadaş, mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanlarının dikkat etmesi gerekenleri anlattı: LGBTİ+ mülteciler sağlık, barınma, eğitim gibi birçok alanda ayrımcılığa maruz bırakıldıklarını ifade ediyor. Bu yüzden LGBTİ+ mültecilerle sosyal hizmet uygulaması her alanda gerekli ve önemlidir.
Dünyada 1983 yılından bu yana her yıl Mart ayının üçüncü Salı günü Dünya Sosyal Hizmet Günü olarak kutlanıyor.
Sosyal hizmet uzmanları, hakları ihlal edilen kişi ve grupların bu haklara erişimleri önündeki engellerin kaldırılmasında önemli bir rol oynuyor. Dünya Sosyal Hizmet Günü’nde sosyal hizmet uzmanlarına bu rolü sorduk.
Kaos GL Derneği Mülteci Çalışmaları Programı’ndan sosyal hizmet uzmanı Koray Arkadaş, mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanlarının nelere dikkat etmesi gerektiğini KaosGL.org’a anlattı.
Mülteci LGBTİ+'larla sosyal hizmet uygulaması neden gerekli ve önemli?
Toplumsal cinsiyet rollerini içselleştirmiş ve heteroseksist toplumlarda yaşayan LGBTİ+’lar, çocukluktan itibaren gizlenmek zorunda bırakıldıkları için cinsiyet kimliklerini ve cinsel yönelimlerini gerçekleştirebilmeleri mümkün olmayabilir. Özellikle toplumsal cinsiyet rolleri ile örtüşmeyen cinsiyet ifadelerine sahip ve rızaları olmadan cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimleri ifşa edilen LGBTİ+’lar menşei ülkelerinde birçok istismara maruz bırakılmakla birlikte yaşama hakları bile ihlal edilmektedir. Hem yaşayabilmek hem de zulümden, baskıdan, ayrımcılıktan uzaklaşabilmek için LGBTİ+’lar menşei ülkelerinden bir başka ülkeye sığınma başvurusu yapıyor. Türkiye’de yaşayan LGBTİ+ mültecilerle sosyal hizmet uygulamasının gerekliliğinden ve öneminden bahsederken menşei ülkelerindeki deneyimlerini es geçmek imkansız. Çünkü LGBTİ+ mülteciler Türkiye’ye gelip sığınma başvurusunda bulunduktan sonra mülteci olsalar da LGBTİ+ deneyimleri menşei ülkelerinden başlıyor.
Cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ayrımcılığına maruz bırakılan LGBTİ+ mülteciler sığınma başvurusu ile birlikte yabancı düşmanlığına maruz bırakılıyor. Söz konusu ikili ayrımcılığa ek olarak dil bariyeri, LGBTİ+ mültecilerin haklara ve sosyal hizmetlere erişimini ciddi anlamda etkiliyor. Örneğin hastanelerde tercüman yoluyla sağlık hizmetinin sağlanmaması muayene ve tedavi sürecini aksatıyor. Hizmeti sağlayan doktor yabancı düşmanı ise hastanın Türkçe bilmemesini sorguluyor, homofobik ise cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili alakasız sorular soruyor. LGBTİ+ mülteciler bunun gibi ayrımcılıkları sağlık, barınma, eğitim gibi birçok alanda yaşadıklarını ifade ediyor. Sosyal hizmetin temel iki ilkesi insan hakları ve sosyal adalettir. Bu yüzden LGBTİ+ mültecilerle sosyal hizmet uygulaması her alanda gerekli ve önemlidir.
Mülteci LGBTİ+'larla sosyal hizmet uygulamasında genel olarak nelere dikkat edilmeli?
LGBTİ+’larla sosyal hizmet uygulamaları sıklıkla dile getirdiğimiz bir konu. LGBTİ+ mültecilerle sosyal hizmet uygulamalarında dikkat edilmesi gereken konulara değinirken mültecilik olgusu üzerinde daha fazla durmak istiyorum. Çünkü Türkiyeli LGBTİ+’ların LGBTİ+ olmaları ile ilgili nelere dikkat ediliyorsa mülteci LGBTİ+’ların da LGBTİ+ olmaları ile ilgili aynı şeylere dikkat edilmelidir.
İlk olarak tercümanlardan başlayabiliriz. Çünkü sosyal hizmet uzmanı ne kadar uygulamada dikkatli olsa da, söylemeye çalıştığı şey tercümanın müracaatçıya aktardığı kadardır. Eğer görüşmeler tercüman eşliğinde yapılıyorsa tercümanın her iki dile de hakim olması gerekir. Tercümanlar özellikle her iki dilin LGBTİ+ terminolojisine hakim olmalıdır. Yanlış kullanılan yalnızca bir ifade müracaatçıya ve sosyal hizmet uygulamasına zarar verebilir.
LGBTİ+ mülteciler başta menşei ülkelerinde yaşadıkları olmak üzere deneyimleri hakkında konuşmaları için zorlanmamalıdır. Kişiler deneyimlerini tekrar yaşıyormuş hissine kapılabilir ve geçmişle ilgili sorulan sorular travmaları tetikleyebilir.
Dikkat edilmesi gereken bir başka konu gizliliktir. Dil bariyerinden doğabilecek yanlış anlaşılmalar müracaatçıların cinsel yönelimlerinin veya cinsiyet kimliklerinin ifşa olmasına sebep olabilir. Ayrıca birçok LGBTİ+ mülteci nerede yaşadığını ailesinden gizlemektedir. Bunları göz önünde bulundurup gerekli aşamalara müracaatçı ile birlikte devam edilmelidir.
LGBTİ+ mülteciler salt LGBTİ+ veya salt mülteci olarak değerlendirilmemelidir. Hiçbir müracaatçı yalnızca bu iki kimlikten ibaret değildir. Söz konusu İki kimlik hayatlarının yalnızca bir parçasıdır. Ayrıca bir LGBTİ+ mülteci aynı zamanda engelli, çocuk, ergen, yaşlı, yalnız ebeveyn olabilir. Her bir demografik özelliği kendi çapında değerlendirmek çok önemlidir.
Son olarak LGBTİ+ mültecilerle sosyal hizmet uygulamalarında müracaatçılar birçok engelden dolayı herhangi bir kuruma veya sosyal hizmet uzmanına bağımlı olabilirler. Bu, müracaatçı ile birlikte güçlenmeyi baltalayabilecek bir şeydir. Müracaatçının yaşadıkları olaylar karşısında kendi yöntemlerini geliştirmesi, sosyal hizmet uzmanının her konuya müdahil olmasından daha değerlidir. Sosyal hizmet uzmanı bir yandan süreci müracaatçı ile birlikte yürütürken, bir yandan da müracaatçının farkında olmadığı güçlü yanlarını keşfetmesine ve zayıf yanlarını geliştirmesine aracı olmalıdır.
Dünya Sosyal Hizmet Günü hakkında
Birleşmiş Milletler’in de bir partneri olan ve Türkiye’den Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nin (SHU-DER) de parçası olduğu Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu (IFSW), 2012'den beri, Birlemiş Milletler gündemine paralel olarak küresel gündemler belirliyor ve iki yılda bir değişen gündemlerle küresel politika çalışmalarına katkı veriyor. 2019-2020’de bu gündem İnsan İlişkilerinin Öneminin Desteklenmesi olarak belirlendi.
Kaos GL’de mülteci LGBTİ+’lara danışmanlık sağlayan sosyal hizmet uzmanı ne yapar?
Kaos GL’de mülteci LGBTİ+’larla çalışan sosyal hizmet uzmanı yıl boyunca belirli aralıklarla uydu kentlere ziyaretler gerçekleştirir, mülteci LGBTİ+’larla yüz yüze görüşmeler yapar. Bu görüşmelerde hukuki ve sosyal danışmanlık sağlar. Uydu kentlerde düzenlenen eğitimlerin ve sosyal etkinliklerin organizasyonunda görev alır. Görüşmelerin, eğitimlerin ve sosyal etkinliklerin güvenli bir ortamda yapılmasına dikkat eder. Sosyal hizmet uzmanı uydu kent ziyaretlerinin dışında telefon ve mail yoluyla hukuki ve sosyal danışmanlık verir.
Sosyal hizmet uzmanı sığınma prosedürü, uydu kentler, hak ve yükümlülükler, yaptırımlar konularında danışanların bilgiye ulaşmasını sağlar. Hukuki desteğe ihtiyacı olan danışanları başta Kaos GL’nin avukatları olmak üzere avukatlara ve barolara yönlendirir.
Maddi destek talebinde bulunan danışanları sosyal hizmet uzmanı yerellerde maddi destek sağlayan kurumlara yönlendirir. Bu kurumlarda çalışan meslek profesyonelleri ile iletişim kurar.
Bedensel ve ruhsal sağlık konularında Kaos GL ile iletişime geçen danışanları ulaşılabilir, homofobik ve transfobik olmayan hastane ve doktorlara yönlendirmeye çalışır. Farklı şehirlerde sağlık hizmetleri yetersiz ise yeterli olan en yakın şehre yönlendirme yapar. Hastanelerden randevu alma süreçlerinde danışanlarla birlikte hareket eder.
Trans geçiş ve hormon kullanım süreçleri konularında danışanların bilgiye ulaşmasını sağlar. Türkiye’de bu süreçlere hâkim olan çok az sayıda hastane olduğu için yetkin hastanelere yönlendirme yapar. Hormonlara erişimlerinin olmadığı durumlarda gerekli kurumlarla iletişim kurar.
Eğitim hayatına devam etmek isteyen mülteci LGBTİ+’lara sosyal hizmet uzmanı prosedür hakkında bilgi verir. Dil öğrenmek isteyen danışanları yerellerde kurs veren kurumlara yönlendirir.
Kaos GL kendi şehrindeki LGBTİ’ler ve LGBTİ oluşumları ile tanışmak isteyen danışanların ise o şehirlerdeki aktivistlerle ve LGBTİ toplulukları ile iletişime geçmesine yardımcı olur. Farklı şehirlerde düzenlenen ve danışanların entegre olabileceği etkinlikleri paylaşır.
Tercüme desteğine ihtiyaç olduğu durumlarda bu desteğin sağlanabilmesi için ilgili şehirlerdeki mültecilerle çalışan kurumlarla iletişim kurar.
Farsça konuşan mülteci LGBTİ+’lar her Salı 10:00-18:00 saatlerinde 0545 340 82 12 numaralı telefon aracılığıyla, Arapça konuşan LGBTİ mülteciler her Perşembe 10:00-18:00 saatlerinde 0541 720 79 23 numaralı telefon aracılığıyla Kaos GL ile iletişime geçebilirler. Mail danışmanlıkları refugee@kaosgl.org adresi üzerinden Türkçe ve İngilizce olarak devam ediyor.
Dosyadaki söyleşilerin tamamı:
“Sosyal çalışmacının dostlukla ilgili LGBTİ+ hareketinden öğreneceği çok şey var”
“Sosyal hizmetleri heteronormativiteden arındırmak gerekiyor”
“Sosyal hizmet uzmanı, süreci mülteci LGBTİ+’larla birlikte yürütmeli”
Mülteci LGBTİ+’lar ve sosyal hizmet: Süreğen travmatik strese karşı güçlenme
Etiketler: insan hakları, sosyal hizmet
