11/10/2016 | Yazar: Yıldız Tar
Trene binmek için ‘doğru cinsiyet beyanı’ uygulamasını TCDD Müşteri Hizmetleri’ne ve Pembe Hayat’tan Janset Kalan’a sorduk.
Trene binmek için “doğru cinsiyet beyanı” uygulamasını TCDD Müşteri Hizmetleri’ne ve Pembe Hayat’tan Janset Kalan’a sorduk. TCDD, “Bayan görünümündeyseniz bayan olarak işlem yapabilirsiniz” derken Kalan uygulamayı seyahat hakkının kısıtlanması olarak değerlendirdi.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) websitesinin duyurular bölümü anasayfasında yer alan bir açıklamaya göre yolcuların “doğru cinsiyet beyanında bulunması” gerekiyor. Bulunmadıkları taktirde yerleri değiştirilebiliyor, ayakta seyahat etmek zorunda kalabiliyor ya da ilk durakta indirilebiliyorlar.
TCDD Müşteri Hizmetleri: Bayan görünümündeyseniz bayan olarak işlem yapabilirsiniz
Konuya ilişkin haberimizin ardından TCDD Müşteri Hizmetleri’ne ulaştık. Bu uygulamanın yeni bir uygulama mı olduğunu, bu uygulama ile neyin amaçlandığını sorduk. Müşteri Hizmetleri yetkilisi uygulamanın yeni olmadığını ancak duyurular bölümünde düzenli olarak güncellediklerini söyledi.
Uygulamanın gerekçesini, “Rahatsız olan yolcularımız var. Beraber seyahat edilmiyorsa bay yanına bay, bayan yanına bayan oturabilir” diye açıkladı. Kendisine kimliği mavi olan bir trans kadın ya da tam tersi kimliği pembe olan bir trans erkek yolcu söz konusu olduğunda ne yaptıklarını sorduk. “Bayan görünümdeyseniz bayan olarak işlem yapabilirsiniz” dedi. Bu uygulamanın translara olumsuz bir yansıması olmadığını iddia etti.
“İkili cinsiyet kimliğinin getirdiği bir usulsüzlük söz konusu”
Konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz Pembe Hayat LGBTİ Dayanışma Derneği’nden trans aktivist Janset Kalan, “Muhtemelen güvenlik tedbiri ve aynı zamanda cinsel tacizin önüne geçilmesi için na-trans hetero erkeklere karşı yapılmış bir düzenleme. Ama websitesinde yapılan açıklamaya bakıldığında bir sürü trans kadın, trans erkek, norm dışı trans cinsiyetleri ve cinsiyetsiz kişileri yok saydığını, dışarıda bıraktığını görüyoruz” dedi.
Kişilere kadın mı erkek mi diye sormanın kendisinin bir sorun olduğunu vurgulayan Kalan, “İkili cinsiyet kimliğinin getirdiği bir usulsüzlük söz konusu. İkili cinsiyet rejimi dışındaki translar azınlık olarak görülüyor ama kendisini herhangi bir cinsiyet kimliği ile ifade etmeyen kişilerin kaç kişi olduğunu bilmiyoruz. Aynı durum Türkiye Cumhuriyeti’nin doğumda verdiği nüfus cüzdanı değişmemiş trans erkek ve kadınlar için de geçerli. Cinsiyet ifadesi doğuşta atfedilenden farklı bir sürü insan var ve neyin doğru neyin yanlış beyan olduğuna ancak kişi kendisi karar verebilir” ifadelerini kullandı.
“Seyahat özgürlüğü kısıtlanıyor”
Kalan bu düzenleme ile kişilerin temel haklarından olan seyahat özgürlüğünün de kısıtlandığını belirterek şöyle devam etti:
“Sadece sitelerinde yer alıyor olması bile dava konusudur. Bu duyuru hem Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi’ne hem Avrupa Birliği İnsan Hakları Sözleşmesi’ne hem de anayasaya aykırıdır. Ortada bir hakkın gasp edilmesi söz konusu.”
Duyuru metni
Çok sayıda kişinin ulaşım hakkını gasp eden uygulamaya ilişkin websitesinde yer alan duyuruda şu ifadeler yer alıyor:
“Trenlerimizde seyahat etmek isteyen her kişi, ulusal ve uluslararası mevzuatlar doğrultusunda bilet satın aldığında Teşebbüsümüz ile bir sözleşme akdetmiş sayılmaktadır. Ücreti ödenerek satın alınan “bilet” ise bu sözleşmenin teyidi sayılır.
“Buna göre bilet alan her yolcu, Teşebbüsümüz satış ve taşıma kuralları ile satış esnasında verdiği kişisel bilgilerin doğru olduğunu kabul etmiş sayılmaktadır.
“Teşebbüsümüz bilet satış kanallarından yer seçme opsiyonu kullanılarak alacağınız biletlerde:
“Cinsiyet beyanında bulunulması gerekmektedir. Doğru cinsiyet beyanı yolcunun sorumluluğunda olup, yapılan kontrollerde gerçek dışı cinsiyet beyanı tespit edilmesi halinde, yolcuya varsa trende uygun başka yer verilecektir. Verilen yeni yerin başka mevkide olması durumunda aradaki fark ayrıca tahsil edilecektir. Yer yoksa yolcu ayakta seyahat etmeyi kabul etmiş sayılacaktır. Her iki teklifi de kabul etmeyen yolcu trenin durduğu ilk istasyonda trenden indirilecek, seyahatinin devamına izin verilmeyecektir.”
İlgili haber:
Trene binmek için “doğru cinsiyet beyanı” şartı
Etiketler: insan hakları, kent hakkı
