03/03/2020 | Yazar: Aslı Alpar
3 Mart Dünya Seks İşçileri Günü’nde trans kadın seks işçilerinin en temel haklarından çalışma haklarının hangi araçlarla ihlal edildiğini ve bu hak ihlali ile nasıl mücadele edileceğini kaosGL okurları için derledik.
Çizim: Aslı Alpar
Anayasa’nın çalışma hakkını düzenleyen maddesine göre ‘çalışmak’, “herkesin hakkı ve ödevi” olarak tanımlanıyor.
Aynı madde devletin, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır” ifadesi yer alıyor.
Ancak söz konusu çalışanlar seks işçileri olduğunda Anayasa’da temel haklar arasında yer alan çalışma hakkı ihlal ediliyor. Trans kadın seks işçileri ise çalışma hakkı ihlalleri yanı sıra cinsiyet kimliğinden kaynaklı ayrımcılığa da maruz bırakılıyor.
Peki, hukuk, hukuku uygulayanlar ve kolluk trans kadın seks işçilerinin çalışma hakkını hangi araçlarla ihlal ediyor?
1- Kabahatler Kanunu
Kabahatler Kanunu, “toplum düzenini, genel ahlâkı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacıyla; çeşitli kabahatler”i tanımlayan bir kanun.
Bu kanunda seks işçilerinin çalışmasını kabahat olarak tanımlayan bir madde yok. Ancak kolluk güçleri sık sık sokakta müşteri bulan seks işçilerine bu madde kapsamında idari para cezası kesiyor.
Kanunun genellikle 32, 36 ve 37. maddelerinden kesilen para cezalarına karşı Sulh Ceza Hakimliği’nden hukuki mücadele vermek mümkün. Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği’nin idari para cezalarına karşı yazılması gereken dilekçe örneğine buradan ulaşabilirsiniz.
2-Karayolları Trafik Kanunu
Seks işçilerinin çalışma hakkını ihlal eden bir diğer araç Karayolları Trafik Kanunu ve buna bağlı olarak çıkartılan Karayolları Trafik Yönetmeliği. Kanunun yayaların uyacakları kuralları düzenleyen 68. maddesinin ilk bendine göre de seks işçilerine idari para cezası kesiliyor.
İlgili madde, “Yaya yollarında, geçitlerde veya zorunlu hallerde taşıt yolu üzerinde bulunan yayaların, trafiği engelleyecek veya tehlikeye düşürecek şekilde davranışlarda bulunmaları veya buraları saygısızca kullanmaları yasaktır” diyor.
Türk Ceza Kanunu’nda seks işçiliği yasak değil. Keyfi olarak seks işçilerini çalıştırmamak adına Kabahatler Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu ilgili hükümleri içermemelerine rağmen seks işçilerini cezalandırmak maksadıyla kullanılıyor.
3- Kartvizitlere uygulanan ceza
Seks işçilerinin iletişimde kullandıkları kartvizitler daha önce TCK’nın “müstehcenliği” düzenleyen 226. maddesi ile yargılanıyordu. Müstehcen görüntü olarak tanımlanan fotoğraflarını kartlardan çıkaran seks işçileri OHAL’den sonra başka bir sorunla karşı karşıya kaldı.
OHAL döneminin torba yasalarından, 2 Aralık günü resmi gazetede yayınlanan 6763 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında değiştirilen TCK 227. madde “fuhuş” suç olarak kabul edilmiyor ancak “fuhuşun” reklamının yapılması yasaklıyor.
4- Sosyal medya takibi
Seks işçilerinin çalışma hakkını gasp eden bir başka uygulama kolluğun sosyal medya takibi ve ev baskını. Kartvizitlerin yasaklanması ile müşteri ile iletişim için sosyal medyayı kullanan seks işçileri ile iletişime geçen kolluk kimliğini gizleyerek müşteri gibi seks işçilerinin evlerine gidiyor ve kimlik gösterip ceza kesiyor.
5- Ev mühürleme, sokak kapatma
İdarenin bir diğer ihlal aracı ev mühürleme ve sokak kapatma.
Trans seks işçilerinin yoğun olarak çalıştığı İzmir Bornova Sokağı bir süredir her gece kolluk tarafından kapatılıyor ve transların çalışma hakları ihlal ediliyor. Kapatılan sokakta usulsüzce özgürlükleri kısıtlanan trans seks işçileri gözaltına alınma halinde kişilere tanınan usuli güvencelerden mahrum bırakılıyor ve gözaltında yapılması gereken “muayene” atlanıyor.
Trans seks işçilerinin çalıştıkları ve yaşadıkları evin mühürlenmesi ise ayrı bir hak ihlaline daha yol açıyor. Ev mühürlemeleri ile hem çalışma hem barınma hakkı ihlal edilen seks işçileri mühür açılana dek çalışmadıkları gibi bir de evsiz kalıyor.
Etiketler: insan hakları, çalışma hayatı
