01/02/2019 | Yazar: Aslı Alpar

Basın, Karaman’da ‘fuhuş’ ve ‘yaralama’ iddialarıyla gözaltına alınan ve Valilik yetkisi ile sürgün edilen transları nasıl haberleştirdi?

Yine transfobik nefret dili: “Translar dehşet saçtı” Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

Basın, Karaman’da ‘fuhuş’ ve ‘yaralama’ iddialarıyla gözaltına alınan ve Valilik yetkisi ile sürgün edilen transları nasıl haberleştirdi?

İhlas Haber Ajansı’nın (İHA) “Tartıştıkları kişiyi bıçaklayan trans bireyler, kendilerini çeken gazetecilere ...” başlıklı 28 Ocak tarihli video haberi Haber Yıldızı, Bölge Gündem, Karaman Olay ve Karamandan siteleri tarafından “travestiler terör estirdi” başlıklarıyla servis edildi.

İHA’nın aktardığına göre Karaman’da iki trans sokakta tartıştıkları 1 kişiyi kolundan yaraladı. Yaralılar hastaneye kaldırılırken, polis kişiyi yaraladığı iddia edilen transları gözaltına aldı. İHA haberi şu cümlelerle veriyor: “iki travesti, tartıştıkları 1 kişiyi kolundan bıçaklayarak olay çıkarırken, kendilerini görüntüleyen gazetecilere de tepki gösterdi.”

Aynı haberi “Karaman'da trans bireyler günlük evde dehşet saçtı! Gazetecileri görünce soyunmaya kalkıştılar” başlığıyla Haber Yıldızı’nda yayımlandı. Haber şöyle devam ediyor: “Trans fert Y.A. ve G.Ö., Y.A. ve H.B. ile para karşılığı fuhuş için uyuşup, günlük kiraladıkları konutta buluştu. Ancak henüz bilinmez bir sebeple grup arasında münazara çıktı. Münazaranın müzakereye dönüşmesi üzerine iki trans fert, Y.A.'yı kolundan bıçakladı. H.B.'yi ise tekme ve yumruk ile vurdu. Yaralanan 2 dost, polisi arayıp takviye istedi. Yaralılar ambulansla sağlık kurumuna kaldırılırken Y.A. ve G.Ö. nezaretine alındı.”

Haberi “Trans bireyler gazetecileri görünce soyundu” başlığıyla veren Bölge Gündem olayı şöyle yansıtıyor: “Konya'da trans bireyler para karşılığı fuhuş yapmak için günlük kiralık evde buluştukları Y.A'yı kolundan bıçakladı. Gözaltına alınan trans bireyler gazetecileri görünce soyundu.”

Karamandan haber sitesi “Karaman’da travestilerin akıbeti” başlığıyla yaptığı haberde, “şüpheliler hakkında yapılan işlem sonrası il dışına çıkarıldı” bilgisi yer alıyor.

Bir başka haber sitesi Karaman Olay aynı haberi “Travestiler terör estirdi” başlığıyla veriyor. Taraflardan birinin trans olduğu haberlerde temel gazetecilik etik ilkeleri ve masumiyet karinesinin ayaklar altına alındığına daha önce defalarca tanıklık ettik. Bu haberlerde de taraflardan birinin trans olması ve transların “şüpheli” olması haber sitelerinin transfobik nefret dilini kullanmaları için bir fırsat vermişe benziyor.

“İçerik haberi değil yargıyı barındırınca…”

Kaos GL Derneği Hukuk Koordinatörü Avukat Kerem Dikmen bu haberleri kaosGL.org’a yorumladı. Dikmen “travestiler dehşet saçtı”  başlıklarının nefret söylemi olduğunu belirtiyor.

Av. Dikmen haberlerdeki nefret diline dair şunları söyledi: “Öncelikle şunu söylemek gerek haber bir kişi açısından olay yerinin fotoğrafının tasviri olmalıdır. Dolayısıyla ‘para karşılığı fuhuş için kiralama’ söylemi bir suç isnadı içeriyor, bu mahkemelerin görevi. Zaten yasalara göre ‘fuhuş’ için bir ev kiralamak bir suç değil, suç olan kişinin sahibi veya kiracısı olarak tasarrufunda bulunan bir yeri, üçüncü bir kişiye ‘fuhuş’ amaçlı kullandırması. İçerik haberi değil yargıyı barındırınca başlığın ‘trans bireyler dehşet saçtı’ diye kurulması da içerikle uyuşuyor, ancak bu nefret dilidir. Trans bireyler neden dehşet saçsınlar? Pekâlâ, aynı haber ‘Heteroseksüel bireyler dehşet saçtı’ diye de kurulabilirdi. Üstelik bu daha gerçekçi bir spekülasyon olurdu. Bu arada polisin, bıçakla yaralamadan ötürü yakalanmış bir kişiyi taksi ile karakola sevk etmesi, haber içeriğindeki anlamsızlığı da ortaya koyuyor. Muhtemelen somut olay bakımından mağdurların fail, faillerin de mağdur olduğu ve bunun haberi yapan muhabirler tarafından bilinmesine rağmen, rollerin bilerek değiştirilerek sunulduğu bir haber okumuş oluyoruz.”

“Sürgün yetkisi anayasaya aykırı”

Haberdeki bir detay da şüpheli transların il dışına sürgününe ilişkin. Av. Dikmen Valililere tanınan geniş yetkilerin bir sonucu olan “sürgün”ün Anayasa’da tanımlanan hareket özgürlüğüne aykırı olduğunu hatırlatıyor.

Transların il dışına sürgün edilmesine dair Av. Dikmen şunları söyledi: “Haber metninden gerekçe anlaşılamasa da idari bir kararla mağdurların şehir dışına sürgün edildiği anlaşılıyor. Valiliklere kalıcı Olağanüstü Hal (OHAL) yetkisi verdiği için 7145 sayılı kanuna dönük kamuoyu tepkisi hala hafızalarda. Hatırlanırsa OHAL bittiğinde süresi uzatılmamış ve Valiliklere geniş yetkiler verilen bir kanun çıkartılmıştı. İşte bu kanunun insan haklarına aykırı tipik bir uygulama örneğini görüyoruz. Bu kanun ile İl İdaresi Kanununun 11/C fıkrasına ek yapıldı ve ‘Vali, kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde on beş günü geçmemek üzere ildeki belirli yerlere girişi ve çıkışı kamu düzeni ya da kamu güvenliğini bozabileceği şüphesi bulunan kişiler için sınırlayabilir’ şeklinde bir yetki ihdas edildi. Bu bir sürgün yetkisi. Anayasa kişilerin seyahat ya da hareket özgürlüğünü güvence altına almışken belirtilen kanunla anayasaya aykırı bir yetki Valiliklere verilmiş oldu” dedi.


Etiketler: medya
nefret