25/09/2006 | Yazar: Kaos GL

Zeki Müren öldüğünde medya birbirine girmiş ne yapacağını şaşırmıştı. Birkaç yazının dışında herkes Zeki Müren'i övmekten başka bir şey yapmazken medya, Müren’in eşcinselliğine dair ikiyüzlü davranmaktan öteye geçememişti. Biz de Kaos GL grubu olarak hafta sonu toplantılarımızdan birini Zeki Müren'le ilgili toplumsal ikiyüzlülüğü tartışmaya ayırmış bunu dergimizde yayınlamıştık. Arşivden…

Zeki Müren için yuvarlak masa! Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı Zeki Müren öldüğünde medya birbirine girmiş ne yapacağını şaşırmıştı. Birkaç yazının dışında herkes Zeki Müren'i övmekten başka bir şey yapmazken medya, Müren’in eşcinselliğine dair ikiyüzlü davranmaktan öteye geçememişti. Biz de Kaos GL grubu olarak hafta sonu toplantılarımızdan birini Zeki Müren'le ilgili toplumsal ikiyüzlülüğü tartışmaya ayırmış bunu dergimizde yayınlamıştık. Arşivden…

KAOS GL

yasemin: Sanatçı denince Türkiye’de şarkıcı anlaşılıyor. Türk Sanat Müziği önemli yer tutuyor. Zeki Müren’in TRT döneminden itibaren tanınıyor olması önemli.

emil: Türkiye’de sağa kayış var. En kutsal değerlerle oynanıyor. Eski sağlar şimdi demokrat kalıyorlar. Zeki Müren eski sağı temsil ediyor olabilir. Yeni sağın verdiği rahatsızlık karşısında bir tepki.

meltem: Olabilir. Yapılan belgeselde Zeki Müren’in milliyetçiliği vurgulandı. Ölümünde yapılan tumturaklılık, mirasını bıraktığı iki kurum…

özcan: Ölmeden önce eşcinselliğini açıkladığı bir yazı çıktı mı?

atilla k: Yıllar önce Nokta’da adı konmadan bahsedilmişti.

yasemin: Şoförü, oğlanlarla yattığını söylüyordu. Zeki Müren bunu reddetmedi.

barış: Zeki Müren, gizli hayatım yok, kim ne biliyorsa açıklasın, dedi.

oktay: Zeki Müren’in eşcinsel olduğunu söylemesi önemli değil. Bütün Türkiye onu eşcinsel olarak biliyor ve onu seviyor. Bu popülerlik niye? Hadi popüler olması mirasını bıraktığı yerlerden dolayı olsun. Zeki Müren eşcinsel olmasaydı da, toplumda daha kötü gözle görülen başka bir şey olsaydı, bu toplum yine arkasından gözyaşı dökmeyecek miydi? Bence dökecekti.


*Zeki Müren "Beklenen Şarkı" filminde Jeyan Ayral Tözüm'le birlikte..

atilla a: İnsanların Zeki Müren’e olan duyguları samimi mi? Kızıldığında ‘ne o Zeki Müren gibi mi olacaksın’ deniyor. Ben çok samimi bulmuyorum insanların gözyaşı dökmesini. Yaptığı bağışların etkili olduğunu düşünüyorum.

murat: Ama kırk yıldan beri var bu adam. Bu saygının geçmişi 1 yıla dayanmıyor.

yasemin: Medya bağıştan önce de adamla görüşmek için çabalıyordu. Medyanın ilahlara ihtiyacı vardı. Sanat yönü etkili…

gay’e: Medya anlamında medyanın 15 yıllık bir geçmişi var. Oysa öncesinde ona aşık olan kadınlar vardı.

meltem: Düzen neye izin verir; eşcinselliğe izin verir; oyunu kurallarına göre oynarsan buna da izin verir. O da öyle yaptı. Çerçevesi sanat dünyasından dışarı çıkmaması. Yeni Yüzyıl’da Gülay Göktürk yazmıştı. O bir erkekti, Cumhuriyet döneminin kadınlarının bir erkeğiydi, nazikti… Kendilerine eziyet etmeyecek, sevilebilecek bir erkek.

barış: Bülent Ersoy, Zeki Müren karşılaştırması var. Bülent Ersoy kadın oldu, öyle kabul gördü. Zeki Müren ise rolünü çok iyi oynadı, sınırlarını bildi. Bu kadar iyi oynamasaydı kabul görür müydü? Sadece değişik giyinen biriydi.

bahar: Bodrum’daki o koyun, çift cinsiyetliliğe bir vurgusu vardı.

yeşim: Çocukluğumda Zeki Müren filmi izlerken, erkek damat rolündeki Zeki Müren’in kadın sevgilisi olması bana garip gelirdi. Bence herkes bunu bilerek izlerdi filmleri.

emil: Siyasal alanda da radikal olmadı. Toplum ne diyorsa orada yer aldı. Bir Jean Genet olmadı. Zeki Müren Türkiye eşcinsel hareketine ne kattı? Bunu tartışmalıyız.

yeşim: Sadece Zeki Müren değil ki, eşcinsel olduğu tahmin edilen, gözler önünde bir sürü insan var, hepsi de böyle.

emil: Zaten Sabancının cenazesinde Adana’daki tüm işçiler vardı. Ama fabrikatörlerine bakışları değişti mi?

devrim: Önyargılara uyan bir tiplemeydi, kabul edilmesi de o yüzden.

yeşim: Oldukça kibar konuşarak o tiplemeyi pekiştirdi. O görüntü ve tavırlar saygı uyandırıyordu.

devrim: Aynı zamanda sizin değerlerinizi de reddetmiyorum, diyordu.

atilla a: Erkeklerin Zeki Müren gibi olması gerektiğini düşünürdüm. İnsanlar Zeki Müren’in hâlâ evlenmemesine şaşırırlardı. Eşcinselliğini fark etmeyenler de vardı. Bunu öğrendikten sonra, onu yere göğe sığdıramayanlar, iki yüzlü tepki gösteriyor.

meltem: Bülent Ersoy ve Zeki Müren, geleneksel cinsiyet rollerine dair insanların kafasını karıştırdı.

yasemin: Psikolojide bir dürtü vardır; onaylanmayan bir şeyi onaylanan bir şeyle yapmak. Şiddet dürtüsünü boks yaparak meşru kılmak gibi.

emil: ‘Kimi beğensek gey çıkıyor’ başlıklı bir yazı vardı bir dergide. Kişiler, kafalarındaki imaja uymayan insanların da gey olduğunu görüp şaşırıyorlardı. Zeki Müren, kafalardaki imajlardandı. Ve bu imajı hiç sarsmadığı için sorun kalmıyor.

gay’e: Zeki Müren bu noktada, eşcinsel hareket tarafından inkar edilmeli. Ama bu sorunu çözmüyor. Bu toplum sanatı yüceltmez ki… Verili cinsel rollerin alt üst edilmesiyle Zeki Müren yüceltiliyor dersek, insanlar dayatılan cinsel kalıplardan haz duymuyorlar. Ama bu doğru mu?

yasemin: Bizim oturduğumuz yerde evli, çocuklu bir adam var. Onunla ‘Zeki Müren’ denilerek dalga geçiliyor ve bu adam kabul görmüyor.

devrim: Zeki Müren kabul görüyor çünkü hayatımıza yakın durmuyor, bizi tehdit etmiyor.

tolga: Babam bütün Zeki Müren kasetlerine sahipken, oğlunun ibne olduğunu öğrenince bütün kasetleri dinlememeye başladı.

meriç: İnsanlar Zeki Müren dinlerken, bir de gözümüzü kapatıp dinleyebilsek, diyorlar.

atilla a: Türkiye’nin en ücra köşesindeki insanların bile dikkatini çeken birisiydi.

yeşim: İyi bir yorumcu olmasının dışında bir şey bu bence. Yani tüm dinleyenler sanattan çok mu iyi anlıyor.

atilla a: Onun yaptığı şovlarla ilgili bu bence. Sırf sesiyle, sanatıyla ilgili olamaz.

barış: Bir erkeğin ünlü ve saygı duyulan biri olması için ulaşılmaz bir şeyler yapması gerekir. Bir kadının bir erkekten, bir eşcinselin de bir kadından çok daha fazla güçlü yönlerinin olması gerekir. Sesi çok güçlü olmasaydı kabul görmezdi ki. Zeki Müren biraz ayrı bir yerde. Eğer hetero bir erkek olsaydı bu kadar çok uğraşması gerekmezdi.

yasemin: Tarkan piyasaya ilk çıktığı zamanlar, eşcinselliği her yerde ima edilmişti. Sonra kirli sakal ve bir kadın sevgiliyle görülmeye başlayınca, birdenbire eşcinselliği bir kenara atıldı.

meriç: Ama o haberler belki de asparagastı. Efemine ve çok tatlı bir çocuktu.

barış: Bilmek ve tahmin etmekle, kişinin söylemesi arasında dağlar kadar fark var. Birilerinin senin eşcinselliğinden emin olması, sen söylemedikçe mümkün değil. Aksi halde, sana olan tavırlarını değiştiremiyorlar.

atilla a: Üniversite öğrencisi bir arkadaşım var, efemine bir çocuktur ama sınıfındaki hemen hemen bütün kızlarla yattı. Efeminelikte kadınları çeken bir şey var.

yasemin: Eşcinsel olduğunu belirtmeden yatabileceğin kimselerle, adı konduktan sonra yatamayabiliyorsun. Sürekli bastırılmış bir cinsellik var.

meriç: Müren sanat yeteneğinden dolayı korunaklıydı. Bugüne kadar hiç kimseyle yattığına dair bir dedikodu çıkmadı. Adamın üstünde bir fanus vardı.

yasemin: Tıpkı Atatürk gibi, cinselliği yok sayılır, konuşulmaz.

gay’e: Meriç’in söylediği gibi, medyanın koruması var. Ama Bodrum’da yemediği çocuk mu var?

oktay: Koruma neden? Birincisi sanat… Gücünü tam da çok satan plak-sermayeden alıyor. Uzlaşması gerekiyor. Sınırı aşmıyor. Bunun önemi var. Doğrudan söylendiğinde sistemin kendini devam ettirdiği kamusal senaryoyu bozacaktır. Gücünü rakı sofrasındaki adamla kendisini seven kadınlardan aldı. Ayağını, mezarını öptürdü, gözlerine soka soka.

gay’e: Ben buna olanak tanımıyorum. Huysuz Virjin saldırıyor, Zeki Müren’in mezarımı yaladınız kaygısı yoktu.

oktay: Kaygı değil de, ortaya çıkan sonuç öyleydi.

gay’e: Etnik gruba kadar geliyor bu. Oktay’ın söylediği eşcinselliği anmadan eşcinselliğin yüceltilmesi düşük bir olasılık olarak geliyor bana.

yasemin: Sanat ve bilim adamlarının çoğunun neden eşcinsel olduğunu, ulaşılmaz olması nedeniyle bunu yapabildiklerine bağlıyorum.

meriç: Ama önce eşcinsel mi, sanatçı mı? Sanat dünyasında çok eşcinsel var. Sebebi ne?

yeşim: Onlar göz önünde olduğu için kalabalıklarmış gibi gözüküyorlar.

gay’e: Bugün KAOS GL’ye Türkiye’nin pek çok ilinden yazan çok sayıda aşçı var. Ama kimse kim bunlar demiyor. Oysa Küçük İskender yazdığında, herkes gerçekten o mu yazdı diye inanmıyor.

yeşim: Sanat çevresi derken star çevresi mi kastediliyor?

diğerleri: Hayır, filozoflar vs.

yeşim: Paparazziler de star peşinde koşuyorlar. İsteseler star çevresindeki eşcinsellerin peşinden koşup, istedikleri haberleri yakalarlar. Ama yok. Demek ki yazılı olmayan bir kanun var, karşılıklı bir alışverişleri var. İsteseler pekala da Güvenpark’tan, bilmemnereden bir sürü haber çıkarıp yazabilirler. Ama yapmıyorlar.

gay’e: Star konumuna farklı bir yaklaşımı var. Bilge Karasu’yu isteyen sinemada yakalardı. Star konumunun bir belirleyiciliği var.

yeşim: Gazetecilerin böyle haberler yapabilmek için ellerinde onlarca olanak var.

atilla a: Yapmayıp da transeksüel ve travestilerle ilgili yapıyorlar.

meltem: Daha önceden de kabul gören biriydi Zeki Müren. Acayip rezil fotoğrafları yayınlansaydı, insanların gözünde ne değişirdi? İlk ortaya çıkışından itibaren geleneksel cinselliğin dışında bir rol çiziyor çünkü.

meriç: Satışları düşerdi muhakkak.

atilla a: Çok etkili olurdu bence. Eşcinsel olduğumu tahmin edenler bunu öğrendiklerinde tepki gösterdiler. Arkadaşlıkları devam etti ama ben bir erkek için ne hoş dediğimde görmezden duymazdan geldiler.

gay’e: Hetero arkadaşlarımız sevgilimle beni bilir ve severler, ama diğer arkadaşlarımıza tahammül edemezler.

yasemin: Bende bu olmuyor. Ama kadın ve erkek ayrımından olan bir şey bu.


gay’e: Zeki Müren halkın gözünde nerede olursa olsun, bu olumluluk sokaktaki eşcinsele yansımadı.

atilla a: Hatta olumsuz olarak yansıdı.

gay’e: Türkiye’de hetero kadınlar Zeki Müren gibi ama hetero erkek istiyorlarsa bunu için bir girişimde bulundular mı? Bulunmuyorlar. Zeki Müren gibi bir kişilik, kurumsallaşmış bir kişi olarak dönüştürücü bir etkide bulunmadı.

atilla a: Bir kısım eşcinseller ‘bir Zeki Müren bir de ben eşcinselim sanırdım’ diyorlar. Model olarak da kendilerine onu seçmişler.

gay’e: Şu an Türkiye eşcinsel hareketinin küçük bir bileşeni olan bizler için Zeki Müren ‘Sanat Güneşi’ olarak hatırlansa bile hiçbir şey değişmedi. Beş-on yılda önemli etkiler bırakacağız. Toplumsal cinsiyeti parçalayamasak bile en azından sarsacağız.

serpil: Eşcinsel denince akıllara gelen ne? Erkek. Sonra da kadın. Zeki Müren ise erkekliğini korumuş.

gay’e: Zeki Müren’e travesti demek daha doğru. Mini etekle sahneye çıktı ama hiçbir tepkiye, yaptırıma uğramadı. Düzenle uzlaşmış mı, uzlaşmamış mı? Eşcinsel kültüründen bahsetmiyorsan, yatak odasında ne yaptığın kimseyi rahatsız etmiyor.

atilla k: Bülent Ersoy, Zeki Müren’den daha sarsıcı olmuştur, ama bu kendisi dışında gerçekleşmiştir.

meltem: Eğer Zeki Müren kadın ve de lezbiyen olsaydı durum ne olurdu?

oktay: Zeki Müren kadar korunamayabilirdi.

meltem: Tartışılmazdı, münferit bir olay olurdu. Çünkü erkekliğe bir saldırı yok.

atilla a: Bence lezbiyen olsa övgü bile alırdı. Çünkü, erkekliğe bir halel gelmez o zaman.

meriç: Bülent Ersoy’da ilginç bir durum var. Devlet baba eski nüfus kağıdını iptal edip pembe nüfus kağıdını verdi. İlk oydu. Daha önce transeksüellere pembe kağıt verdiklerini sanmıyorum.

atilla a: KAOS GL olmasaydı Zeki Müren’in ölümü bende ne uyandırırdı? Böyle düşünmeyecek, Zeki Müren ve onun gibi davranan insanlara kızmayacaktım. Bu tür oluşumlar düşünmemizi sağlıyor, düşüncelerimizi geliştiriyor.


Kaynak: Kaos GL, Ekim 1996, Sayı 26




*Konuyla ilgili diğer haberler:

[[Zeki Müren]]

[[Zeki Müren Öldü, Ya Homofobi?]]

[[Sanem Akay'a Teşekkürler]]

[[Bu Aşk Senden Daha Eski]]


Etiketler: kültür sanat
nefret